Saturday, April 22, 2006

Гадаад хэлтэй холбогдоод бодсон бодрол ба бухимдал

Монголд байгаа найздаа гадаадад суралцах талаар нь чадах чинээгээрээ туслах гэж хичээсэн юм л даа. Мэргэжлийн хувьд сайн боловч ганц болохгvй байгаа зvйл нь хэл. Хэлгvй бол хєлгvй гэсэн vг байдаг шvv дээ. Ерь нь ямарч гадны сургуульд элсэн ороход хэлний зохих тvвшний мэдлэг шаарддагийг та бvхэн андахгvй байх. Байгалийн ухааны чиглэлээр магистрт сурах гэж буй тохиолдолд TOEFL-ийн дор хаяж 550 оноотой байх, харин бизнесийн удирдлага, эдийн засгийн чиглэлээр бол 600 оноотой байхыг шаарддаг. Тэгвэл манай их сургуулиудыг тєгсч буй оюутнууд энэ тvвшний англи хэл эзэмшээд тєгс байгаа билvv? Энэ байтугай vvнээс доодохыг нь гvйцээх ч оюутан цєєхєн байх. Vvнд би гадаад хэлний мэргэжлийн ангийн оюутнуудыг оролцуулсангvй. Жишээ нь, одоо сурч байгаа сургуульд маань, за бараг ихэнх солонгосын их сургуулийг баклаврын тvвшинд суралцаад тєгсч буй оюутнууд TOEIC-ийн оноотой байж тєгсєх шаардлагатай байдаг.

Баклаврт сурч байх vед эхний жил буюу 2 семестр орос хэл, 2-р курст англи хэл, 3-р курст мэргэжлийн англи хэл гэсэн зvйл vздэг байсан юм байна. Орос хэл болохоор яах вэ дунд сургуулиасаа эхлээд нухлуулсан юм болохоор арай гайгvй мэдээд байдаг. Харин 2-р курст vзэх англи хэлийг vнэхээр сурая гэж сурдаг оюутан ховор мєн vнэхээр оюутнууд мэдээд тєгсєєсэй гэж заадаг багш ховор байсан юм байна. Vнэхээр харамсмаар. Тэгээд ирэх жил нь мэргэжлийн англи хэл гээд vнэндээ бол орчуулгын, тухайн мэргэжлийн чиглэлээр богино хэмжээний нийтлэл бичих гэсэн агуулгатай хичээл орох ёстой байтал єнєєх суурь нь байхгvй оюутнуудад яаж ч тийм нийтлэл бичхийг заах билээ.
За, тэгээд их сургууль тєгслєє ажилд орох гэхээр єнєє л хэл гэсэн юм нь саад болдог. Ємнє нь орос, англи хэл гэдэг байсан бол одоо дахиад гуравдагч хэлvvд нэмэгдээд шалгуур єндєр болсон. Тєгсч байгаа хvмvvс нь ч тєгсгєж байгаа сургуулиуд нь бvгд анхаармаар юм.

Хэлний мэргэжлийн бус чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд нь TOEFL-ийн 300-400 оноотой бол тєгсєнє гэсэн шалгууртай бол ядаж жоохон ч болтугай юм сураад тєгсєнє дєє. Аан тийм, тэгээд ийм шалгууртай боллоо гэхээр єнєє TOEFL-ийн шалгалт нэг удаа л єгєхийн тулд 130$ тєлєх болдог. Тэгээд тэнцэхгvй бол дахиад тєлнє. Тэрийг тєлєєд байх оюутан хэр олон бэ? за даа олонгvй л байх. Тэгэхээр энэ худлаа болж байх шиг байна. хм
Аа, гэхдээ нэг арга байнаа. Гадны зарим нэг сургуулиудад хvлээн зєвшєєрєгддєг албан бус TOEFL-ийн шалгалт гэж бий тэр миний мэдэх vеийнхээр бол 20$ байсан. Ядаж vvнийг нь єгч болох байх гэж найдна. Магистрт, докторт суралцагчид нь 500-600 оноотойгоор тєгсєх гэсэн шалгууртай бол.

За, одоо хэлний мэргэжлийн оюутнууд. Миний хамгийн их vзэн яддаг байсан зvйл бол гадаад харилцааны ангид орсон оюутнууд. Хvний сурч чадахгvй юмыг сураад байгаа юм шиг л их зан гаргагчид. Орчуулагч бэлтгэж тєгсгєж буй их сургуулиуд борооны дараах мєєг шиг л их байдаг болсон. Жоохон мэдсэн хэдэн vгээрээ л орчуулга хийгээд байдаг гэж боддог юмуу хаашаа юм. Тэгвэл тэрийг нь би ч хийгээд явж чадна шvv дээ. Хааяа орчуулгын семинарт орж суухаар гараад зугтмаар, нєгєє семинар уншигч монгол хэл мэдэхгvй нь яамай даа гээд санаа алдах vе их олон шvv. Гэхдээ бас сонсогч нэгнийг єрєвдмєєр тэр хvн тээр холоос тэр сайхан зvйлийг ойлгоод аваасай гээд зорин байж ирж байхад тэрийг нь олонд хvргэж байгаа хvн нь “єє Бурхан минь, миний чихийг таглаад єгєєч” гэмээр…

Монголд япон, солонгос, орос болоод англи хэлний тvвшин тогтоох шалгалтуудыг єгєх боломжтой. Япон хэлний 4 тvвшин (андуурч байж магад), солонгос хэлний 6, англи хэл TOEFL, TOEIC, IELTS гээд олон шалгуур тестvvд бий (бусад хэлийг сайн мэдэхгvй юм). 3-р курст байхад РЦНК-аас орос хэлний тvвшин тогтоох шалгалт авч эхэлж байсан байх (ємнє нь ч байсан байж болзошгvй). Хэлний чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд япон хэлний 3-р шатанд, солонгос хэлний 5-д, TOEFL-ийн 550-600 оноотой байж тєгсєх гэдэг бол мэргэжлээ овоо эзэмшсэн хvмvvс болох байх.

Хэл гэлтгvй инженерийн чиглэлээр тєгсєгчид анагаах тєгсч буй оюутнууд шиг сертификат олгох єєрєєр хэлбэл тухайн мэргэжлээрээ ажиллах чадвартай нэгэн гэснийг батлах шалгалттай болвол.

15 comments:

Anonymous said...

zov l zuil bichij huu mini

Бамбууш said...

Japanese bol 3tuvshin baidag baihaa. er ni helni surguuli togsoj baigaa humuus yadaj 2 hurtel baih heregtei baih.(mgld japanese-n mergejileer togsogchidiin huvid).
za tegeed busad hel deer bol uneheer huniig heleltgui ee.Minii huvid tsaashlaad mastert surahiin tuld zaaval english TOEFL or TOEIC ogoh heregtei. getel yu ch hiihgui baidag...
goy yum bichsen bainaa duluu

Unknown said...

Japand ch gesen women's university g "english literature" iin mergejileer togsoj bgaa mortloo english ni pag ohiduud zondoo bdag.
Hun bolgon mundag bish bolohoor hetsuu shuudee.

Anonymous said...

Гадаад хэлийг эх хэл шигээ эзэмшсэн хүн байгаа шүү. Мэдээжийн хэрэг олны дотор урттай, богинотой хүн байлгүй яахав.

Anonymous said...

Bichsen zuilsiig chin bugdiig ni huleen zowshoorch bna aa. Onoo ued bid nar, yalanguya manai mongoliin zaluus busad ornii zaluustai en tentsuu orsoldoj, medleg bolowsroloo deeshluulye gewel helnii tal deer anhaarahgui baihiin argagui. Chinii heldgeer helnii angi togsogchid olon bii, bas helnii surguuliud ch boroonii daraah moog shig olon gedeg ni unen. Tednii dotroos shalgaraad, todrood towoigood garch irj chadaj bgaa hun ni tsoon gedeg ni bas unen. Gehdee neg zuil...helnii angiinhan gehleer diilenhchuul hamgiin amar hyalbar mergejil, hen ch orood suraad togschihdog angi gej boddog ni haramsaltai. Bi ch bas helnii l angi togsson. Medeej sursan bolgon ni helniihee chigleleer yawdaggui, bas garamgai orchuulagch bolj chaddaggui ch ooriin sursan ter helee ashiglaad oor mergejleer suraltsaj chadah hemjeend hurch bwal ter surguuliin, ter angiin utga uchir, ach holbogdol bas todorhoi hemjeend bgaa met sanagddag. Bi law togsood bagshlah sonirholtoi, yer ni minii zan charachter-t tohirson (ooroor helwel bi ooroo durtaiya hiij chadah) ajli mergejil bolhoor helnii angiinhan-g hamaagui helehed durgui baidgaa helmeer bna...xixixi. Hamgiin gol ni bi ooriin chadah hemjeegeeer zaaj damjuulsan ter zuiliig maani tuhain oyutan ooriin bolgood, tuuniigee ashiglaad gadaadad ochood ooriigoo awaad yawchih chadwartai bolj bwal minii uureg, zorilgo bieleh ni ter gej boddog. Medeej ter helee ashiglaad zowhon gadaadad amidrahdaa gol ni bish l dee. Urgeljluuleed ur buteelteigeer ashiglaj, oor chigleleer surahdaa ch yumuu ashiglaj bwal gedeg utgaar bgaa yum shuu. Za tegeed yutai ch helnii heregtsee shaardlaga bol hezeed ch gardag uchraas iluudeh yun, eldew shalguuruudiig tawij baij l iluu bolowsrongui, iluu chadwarlag bolowson huchin gargah bolomjtoi bolhoor surguuliudad helnii tuwshin togtooh shalgalt heregtei gedeg ni zow zuitei yum shig...Yutai ch sanal neg bna. ^^

Dulu said...

Санал бодлоо хуваалцаж vлдээсэн хvмvvст маш их баярлалаа.

Гадаад хэлний мэргэжлээр сурсан мєн сурч байгаа хvмсvvдийг шvvх бодол байгаагvй ч бичлэгтээ тийм єнгє аястай бичсэн байгаа болохоор уучилал хvсч байнаа. Гэхдээ бодит байдал дээр тулгараагvй бол ингэж бичихгvй байсан байх гэж бодно.
Адьяагийн хэлсэн шиг сурсан зvйлээ ухаалгаар ашиглах нь зvйтэй байх.

Anonymous said...

sain bna uu.
sanalaa heley gej bodloo. helnii angid suraltsaj bui humuus dotor chin sain ni bas bii sh dee. bi ch gadaad helnii angi tugssun. tuhain ued tsag zavaa muu ashiglaj dee gej ih boddog. tegeed ch gadaad hel surah chin busad hicheelees,shinjleh uhaanaas hetsuu bg gej sudlaachid uzdeg yum bilee. uchir ni baga zereg l davtahaa bolichihvol martagdaad eheldeg gej. ih hicheel zutgel shaarddag zuiliin neg bol gadaad hel surah gej uzdeg. tegeed ch mgld bgaa gadaad helnii surguuli bolon bagsh nariig ni muulahaasaa umnu uursduu hicheeh heregtei boluu gej bodoj bna. zaluuchuud bid uursduu l hicheedeggui uchraas bagsh nar, bolovsroliin sistemee muuldag sh dee. manaihan shig shahuu zaadag gazar hovor bh. jpnd 10 jiliin programm ih hunguhun gej duulsan. manai mgl huuhduud ireed uzsen yum zaagaad bna gedeg yum bilee.
bas ene niitleld durdsan gadaad hariltsaanii oyutnuudaa umuuruud heden ug helchihey.
gadaad helnii angiin oyutnuudiig yund ni ingeed muulaad bg uchriig sain meddeggui yum.uursduu bidnees duluud bg bol uu gej boddog. jishee ni bi uur angiin neg oyutantai taniltsaad dotno naizuud bolohod gadaad hariltsaaniihniig iim dajgui aash zantai gej bodsongui gej helj bn udaa bii. teheer ta nar uursduu tedniig uuruur helbel bidniig iluud uzeed bgaa bolohoor ted ta nart ih zantai haragddah bh gej bodoj bna. teheer ted nartai yaria urnuuleed uzeh heregtei sh dee. dotno naizuud bolj magadgui shuu.
medeej gants neg ih zantai, gangalahaas uur yum meddeggui ohiduud, huvguud bj l bg. busad salbariin oyutnuud dund ch iim hun bg biz dee.
za neg uhriin ever dorgihoor myangan uhriin ever dorgidog gej unen yum bna daa.

Наранбаяр said...

Чухал сэдэв байна. Манайд хүний чадварыг гадаад хэлээр нь үнэлдэг туйлширсан тал байдаг. Гадаад хэл эзэмшинэ, ажил хийнэ гэдэг тусдаа ойлголт. Ухаан муутай гадаад хэлтэнгүүд Монгол орныг баллана.

Anonymous said...

gadaad hel surya gevel sursan shig surah heregtei sht. Ooroor helbel ter orny setgelgeegeer setgej chaddag bh heregtei. Mongoloor setgeed gadaadaar yarina gedeg bol ter heliig buren ezemsheegui bna gesen ug!

Anonymous said...

naranbayr t: yhaan myytai gadaad heltnuud mongol orniig ballana gej chi ooroo harin ch ih yhaan myytai hellee dee!

Aapyyl said...

Япон хэлны хувьд 4н тvвшинтэй байдаг. 3,4 дvгээр тувшин нь бол эхлэн суралцагч буюу Монголтой харицуулах юм бол 3 дугаар ангийхантай ойролцоо мэдлэг бvхий гэсэн vг. 2 дугаар тувшин нь 3аас маш шалгуур єндєртэй. Яагаад гэдгийг нь би сайн ойлгодоггvй юм. 3000-5000 орчим ханз, єдєр тутамын ярианы хэлээр яридаг байх шаардлагатай. 1 дvгээр тvвшинг нь єгєєгvй болхоор сайн мэдэхгvй байна.

Монголд хэл сурах ялангуя Ангил хэл сурах бол амархан гэж бодож явдаг юм. Би єєрєє испани хэл сурч байсан бєгєєд ядаж л толь бичиг олдохгvй 2 толь дамжуулж орчуулга хийдэг байлаа. Хэл сурч байгаа хvмvvсйин хувьд тєгєсчихєєд ажил олдохгvй эзэмшисэн мэрэгжилдээ гутрах тохиолдол их гардаг байх даа. Би лав єєртєє таарах ажил Монголд олоогvй юмдаг. Сонингийн зар дээр мужаан авна ангил хэлтэй байх шаардалагатай гэж бичсэнтэй арай л таарагvй байх даа бурхан минь. Мєн хvмvvсийг хэл сурсанаар нь ялгаварлан ажилд авахаа болих шаадлагатай гэж боддог юм. Жишээлвэл би гэхэд ярианы хэлэнд маш муу. Яаж ч оролдоод испани хэлдээрээ сайн болж чадаагvй юм даа. Эхээс тєрєхдєє ярианы хэл сурахаагvй тєрсєн хvн байвал тэр хvн яaх ёстой вэ? Монголд бол vнхээр єєрийхєє хийхийг хvссэн юмаа хийх боломжгvй гэж боддог.
Аа бас нэг юм. Монголд бас нэг хvн дээр хэт их ачаалал оногдуулаад байдаг юм шиг санагддаг. 1-3 мэрэгжил эзэмсшин хvн vнэд ороод л... Гэвч нэг мэрэгжилээрээ маш сайн дагначихсан хvнтэй харицуулвал юу л болдоо. Мєн тэр олон мэрэгжилтэй хvндээ найдаад явж байтал нэг єдєр нєгєє хvн нь болилоо гэвэл компани хэцvvдэх байх даа. /олон мэрэгжил гэдэг нь гуравдагч хэлтэй хvнийг хэлсэн болно./

Anonymous said...

Gadaad hel suralcah tuhai huleej avah zuil ch zunduu baina,bas uuriin sanalaa helmeer yum ch baina. Minii bodloor, hun yamar ch zuiliig surch bolno, gunzgiiruulj surah ch bai, zuvhun sonirhloor ch bai gadaad hel surah yu ni buruu baihav. Baga saga sursan heleeree ch gesen damjuulaad zunduu medeelel olj avah ashig tustai. Bi uuruu hyatad hel suralcaj baigaad daraa ni biye daaj yapon hel sursan. Ene 2 helnii aliig ni ch bi buren duuren sursan gej helehgui ee, gehdee udiig hurtel,ajil surguuli alivaa buhend maani ach tusaa uguud yavj baina.Tiimees bi, hund baga ch bolov sursan zuil hezeed hereg boldog gedgiig helmeer baina.

Anonymous said...

Gadaad hel suralcah tuhai huleej avah zuil ch zunduu baina,bas uuriin sanalaa helmeer yum ch baina. Minii bodloor, hun yamar ch zuiliig surch bolno, gunzgiiruulj surah ch bai, zuvhun sonirhloor ch bai gadaad hel surah yu ni buruu baihav. Baga saga sursan heleeree ch gesen damjuulaad zunduu medeelel olj avah ashig tustai. Bi uuruu hyatad hel suralcaj baigaad daraa ni biye daaj yapon hel sursan. Ene 2 helnii aliig ni ch bi buren duuren sursan gej helehgui ee, gehdee udiig hurtel,ajil surguuli alivaa buhend maani ach tusaa uguud yavj baina.Tiimees bi, hund baga ch bolov sursan zuil hezeed hereg boldog gedgiig helmeer baina.

erchuud said...

hey chinii bicxhleg ikh taalgdaj baina aa.
ene goy music yaj blogt oruulj baina aa. yag argaasaa zaaj ogooch bi blogtoo neg l oruulj chaddaggui ee ?
thanks

gegeen said...

www.gegeen.com deer linkedtsen shuu hogshoon. humuusiin hel surahtai holbootoi experience-uud tsugluulj baigaa yum