Наранбаяр ахын бичсэн ”Орой уруу орсон vгс” бичлэгийг уншаад, єєрийн бодол, санаагаа зєв єєдрєг байлгах хэрэгтэй гэж бодлоо. Ялангуяа сvvлийн хэдэн сараас шантрах vеvvд нилээдгvй байсан болохоор уншаад их урам авсан.
Бодол нь vгсийг, vгс нь vйлдлийг, vйлдэл нь зуршлыг, зуршил нь зан чанарыг, зан чанар нь хувь заяаг тодорхойлно гэж хэлсэн байдаг. Хvн юуг бодож юуны тєлєє амьдрах вэ гэдэг нь миний дотор юу орж байна вэ гэдгээс их хамаарна. Байнга л бvтэхгvй зvйл vзэж, уншиж, сонсож, харж байвал бодол ч, vйлдэл ч, амнаас гарах vгс ч олигтой байхгvй нь мэдээж. Хорвоо дэлхий сайхан, муухайгаар дvvрэн байдаг болохоор аливаа зvйлд авах гээхийн ухаан их чухал.
Хvн бvр амьдралаас санаж хvсэх зvйлтэй болохоор тэдгээрийг биелvvлэхэд цаг нар болоод хичээл, чармайлт шаардлагатай. Зєвхєн тууштай бєгєєд чин зоригтой байвал хvсэн хvлээсэн зvйлдээ хvрнэ. Шантрах vе байвч бууж єгч болохгvй.
2007 оныг блог блумин он гэж хэлж болох байхаа. Хувьдаа бол блогчдоос олон зvйл сурч мэдэж, мєн єєрийгєє шинэ зvйлд уриалан дуудаж хурцлахыг хичээдэг юм. Гэхдээ хааяа бас тийм сайн болоод байдаггvй гэдгийг бас хэлэх хэрэгтэй болов уу. Ямарч байсан намайг ухаалаг мэргэн vгсээрээ хvмvvжvvлж байдаг блог бичигч ах эгч, дvv нартаа баярлалаа.
Showing posts with label Бодрол. Show all posts
Showing posts with label Бодрол. Show all posts
Thursday, February 01, 2007
Saturday, June 10, 2006
Тамирчин
Ойрд блог дээрээ юм тавилгvй удаж, уул нь хvнд хэрэгтэй зvйлс тавьж байвал гэж боддог ч суугаад бичхээр vг эвлэхгvй, хэлэх гээд байгаа утга санаагаа олигтой гаргаж чадахгvй болохоор дургvй хvрээд орхчихдог. Ерь нь их залхуу болж байгаа шинжтэй байнаа. 5 сард нилээн их зvтгvvлсэн болохоор одоо єєртєє амралт єгєєд байх шиг байгаан, уул нь хийх ёстой зvйлээ бага, багаар явуулж л байвал надад л хэрэгтэй юмсан.
Он гараад хагас жил болчлоо тэгээд хийж, бvтээсэн зvйлс юу байгаа билээ дээ. Хvн ингээд байнга єєрийгєє юу хийлээ, яалаа гэж бодож байвал уул нь ашигтай л даа. Єєрийгєє дvгнээд сайжруулах хэрэгтэй зvйлс нь юу вэ гээд л бодох жишээтэй. Гэхдээ хааяа ингэж бодох нь их дарамттай юм шиг санагдаад байдгийн. Нэг л их стрессд оруулмаар, байнга нэг юм хийх ёстой, бvтээх ёстой гэж бодоход хvрдэг ч юм шиг. Магадгvй би их дарамттай хvлээж авдаг байх. Нєгєєтэйгvvр бас ингэж бодож, дvгнэж байж л олонд тустай хvн болно доо гэж боддог. Яаж ч бодсон хvн єєрийгєє хєгжvvлэх тусам олон хvнтэй харилцаж, санаа оноогоо хуваалцаж, хамтран ажиллаж, хийж чадах зvйлс маань ч их болно. Тэр хэмжээгээрээ л бусад хvмvvст туслах боломжтой. Хvн єєрийнхєє чадвар, боломжуудыг хєгжvvлж л байх хэрэгтэй л дээ. Гэхдээ энэ ч тэгээд маш их контролтой хvний хийх ажил л даа. Єєрийгєє захирч чаддаг, хэмжээ хязгаар юу вэ гэдгийг мэддэг. Надад бvх зvйлсийг хийх эрх чєлєє байгаа ч бvгд намайг босгон байгуулдаггvй, бvгд тустай байдаггvй.
Уул нь иймэрхvv зvйл бичихээр тєлєвлєж бодоогvй ч магадгvй энэ цаг мєчид бодогдож буй зvйл нь энэ байх л даа. Гадаа тэнгэр дуугараад, бороо ороод, нэг л харанхуй бvvдгэр. Сайхан унтах юмсан ухааны л юм бодож сууна.
Єчигдєр орой интэрнэтээр нилээн хэссэн юм байна. Гол нь дэлхий аваргын нээлт vзчих санаатай, Герман, Коста Рикагийн тоглолтыг vзье гэж бодсон ч vзэх боломжтой vнэгvй сайт олдоогvй. Уншсаар байгаад л таарсан. Эхний тоглолт ч их шуурхай болсон юм шиг, тоглолт эхлээд нэг их удаагvй байхад л бємбєг хаалганд орсон байсан. 2002 оны дэлхийн аваргаас хойш хєл бємбєг их сонирхолтой санагддаг болсон. Гэхдээ би юу мэдэх билээ дээ, аль нь сайн баг вэ, алийг нь дэмжих вэ гэвэл би сайн хариулж чадахгvй л байх. Хааяа хэдэн найз нартайгаа зугаалгаар явах vедээ хєл бємбєг тоглодог байсан юм байна. Хєвгvvд ч их адтай сайхан, эвлэгхэн тоглодог, харин хэдэн охидууд нь бємбєг хаашаа, бид тийшээ л болж байгаа юм дєє. Бємбєг хаалганд ойртоод ирвэл тэгээд нэг сайхан орилно доо. Хєєрхий, хэр чанга орилсноор тэр бємбєгийг хаана гэж боддог юм шиг л... хэхэ.
Тамирчин хvн ялалт байгуулахын тєлєє шургуу дасгал, сургуулилт хийдэг. Боксчин хий хоосон агаар нударгалахын тулд цохидоггvй. Буудлагад байг онож єндєр оноо авахын тулд байдаг. Бvх зvйлс зорилготой, зорилгод хvрэхийн тулд тэвчээр, хатуужил, хєдєлмєрч зан хэрэгтэй. Би нийгэм дээр гvйж буй тамирчин хvнтэй адил буюу. Хєл бємбєг vзээд суух та ч бас ялгаагvй тэдгээр тамирчидтай адил дайчин байж єєрийн зорьсноо биелvvлэх гэж єєрєєс хамаарах зvйлсээ хийгээрэй. Амжилт!
Он гараад хагас жил болчлоо тэгээд хийж, бvтээсэн зvйлс юу байгаа билээ дээ. Хvн ингээд байнга єєрийгєє юу хийлээ, яалаа гэж бодож байвал уул нь ашигтай л даа. Єєрийгєє дvгнээд сайжруулах хэрэгтэй зvйлс нь юу вэ гээд л бодох жишээтэй. Гэхдээ хааяа ингэж бодох нь их дарамттай юм шиг санагдаад байдгийн. Нэг л их стрессд оруулмаар, байнга нэг юм хийх ёстой, бvтээх ёстой гэж бодоход хvрдэг ч юм шиг. Магадгvй би их дарамттай хvлээж авдаг байх. Нєгєєтэйгvvр бас ингэж бодож, дvгнэж байж л олонд тустай хvн болно доо гэж боддог. Яаж ч бодсон хvн єєрийгєє хєгжvvлэх тусам олон хvнтэй харилцаж, санаа оноогоо хуваалцаж, хамтран ажиллаж, хийж чадах зvйлс маань ч их болно. Тэр хэмжээгээрээ л бусад хvмvvст туслах боломжтой. Хvн єєрийнхєє чадвар, боломжуудыг хєгжvvлж л байх хэрэгтэй л дээ. Гэхдээ энэ ч тэгээд маш их контролтой хvний хийх ажил л даа. Єєрийгєє захирч чаддаг, хэмжээ хязгаар юу вэ гэдгийг мэддэг. Надад бvх зvйлсийг хийх эрх чєлєє байгаа ч бvгд намайг босгон байгуулдаггvй, бvгд тустай байдаггvй.
Уул нь иймэрхvv зvйл бичихээр тєлєвлєж бодоогvй ч магадгvй энэ цаг мєчид бодогдож буй зvйл нь энэ байх л даа. Гадаа тэнгэр дуугараад, бороо ороод, нэг л харанхуй бvvдгэр. Сайхан унтах юмсан ухааны л юм бодож сууна.
Єчигдєр орой интэрнэтээр нилээн хэссэн юм байна. Гол нь дэлхий аваргын нээлт vзчих санаатай, Герман, Коста Рикагийн тоглолтыг vзье гэж бодсон ч vзэх боломжтой vнэгvй сайт олдоогvй. Уншсаар байгаад л таарсан. Эхний тоглолт ч их шуурхай болсон юм шиг, тоглолт эхлээд нэг их удаагvй байхад л бємбєг хаалганд орсон байсан. 2002 оны дэлхийн аваргаас хойш хєл бємбєг их сонирхолтой санагддаг болсон. Гэхдээ би юу мэдэх билээ дээ, аль нь сайн баг вэ, алийг нь дэмжих вэ гэвэл би сайн хариулж чадахгvй л байх. Хааяа хэдэн найз нартайгаа зугаалгаар явах vедээ хєл бємбєг тоглодог байсан юм байна. Хєвгvvд ч их адтай сайхан, эвлэгхэн тоглодог, харин хэдэн охидууд нь бємбєг хаашаа, бид тийшээ л болж байгаа юм дєє. Бємбєг хаалганд ойртоод ирвэл тэгээд нэг сайхан орилно доо. Хєєрхий, хэр чанга орилсноор тэр бємбєгийг хаана гэж боддог юм шиг л... хэхэ.
Тамирчин хvн ялалт байгуулахын тєлєє шургуу дасгал, сургуулилт хийдэг. Боксчин хий хоосон агаар нударгалахын тулд цохидоггvй. Буудлагад байг онож єндєр оноо авахын тулд байдаг. Бvх зvйлс зорилготой, зорилгод хvрэхийн тулд тэвчээр, хатуужил, хєдєлмєрч зан хэрэгтэй. Би нийгэм дээр гvйж буй тамирчин хvнтэй адил буюу. Хєл бємбєг vзээд суух та ч бас ялгаагvй тэдгээр тамирчидтай адил дайчин байж єєрийн зорьсноо биелvvлэх гэж єєрєєс хамаарах зvйлсээ хийгээрэй. Амжилт!
Saturday, April 22, 2006
Гадаад хэлтэй холбогдоод бодсон бодрол ба бухимдал
Монголд байгаа найздаа гадаадад суралцах талаар нь чадах чинээгээрээ туслах гэж хичээсэн юм л даа. Мэргэжлийн хувьд сайн боловч ганц болохгvй байгаа зvйл нь хэл. Хэлгvй бол хєлгvй гэсэн vг байдаг шvv дээ. Ерь нь ямарч гадны сургуульд элсэн ороход хэлний зохих тvвшний мэдлэг шаарддагийг та бvхэн андахгvй байх. Байгалийн ухааны чиглэлээр магистрт сурах гэж буй тохиолдолд TOEFL-ийн дор хаяж 550 оноотой байх, харин бизнесийн удирдлага, эдийн засгийн чиглэлээр бол 600 оноотой байхыг шаарддаг. Тэгвэл манай их сургуулиудыг тєгсч буй оюутнууд энэ тvвшний англи хэл эзэмшээд тєгс байгаа билvv? Энэ байтугай vvнээс доодохыг нь гvйцээх ч оюутан цєєхєн байх. Vvнд би гадаад хэлний мэргэжлийн ангийн оюутнуудыг оролцуулсангvй. Жишээ нь, одоо сурч байгаа сургуульд маань, за бараг ихэнх солонгосын их сургуулийг баклаврын тvвшинд суралцаад тєгсч буй оюутнууд TOEIC-ийн оноотой байж тєгсєх шаардлагатай байдаг.
Баклаврт сурч байх vед эхний жил буюу 2 семестр орос хэл, 2-р курст англи хэл, 3-р курст мэргэжлийн англи хэл гэсэн зvйл vздэг байсан юм байна. Орос хэл болохоор яах вэ дунд сургуулиасаа эхлээд нухлуулсан юм болохоор арай гайгvй мэдээд байдаг. Харин 2-р курст vзэх англи хэлийг vнэхээр сурая гэж сурдаг оюутан ховор мєн vнэхээр оюутнууд мэдээд тєгсєєсэй гэж заадаг багш ховор байсан юм байна. Vнэхээр харамсмаар. Тэгээд ирэх жил нь мэргэжлийн англи хэл гээд vнэндээ бол орчуулгын, тухайн мэргэжлийн чиглэлээр богино хэмжээний нийтлэл бичих гэсэн агуулгатай хичээл орох ёстой байтал єнєєх суурь нь байхгvй оюутнуудад яаж ч тийм нийтлэл бичхийг заах билээ.
За, тэгээд их сургууль тєгслєє ажилд орох гэхээр єнєє л хэл гэсэн юм нь саад болдог. Ємнє нь орос, англи хэл гэдэг байсан бол одоо дахиад гуравдагч хэлvvд нэмэгдээд шалгуур єндєр болсон. Тєгсч байгаа хvмvvс нь ч тєгсгєж байгаа сургуулиуд нь бvгд анхаармаар юм.
Хэлний мэргэжлийн бус чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд нь TOEFL-ийн 300-400 оноотой бол тєгсєнє гэсэн шалгууртай бол ядаж жоохон ч болтугай юм сураад тєгсєнє дєє. Аан тийм, тэгээд ийм шалгууртай боллоо гэхээр єнєє TOEFL-ийн шалгалт нэг удаа л єгєхийн тулд 130$ тєлєх болдог. Тэгээд тэнцэхгvй бол дахиад тєлнє. Тэрийг тєлєєд байх оюутан хэр олон бэ? за даа олонгvй л байх. Тэгэхээр энэ худлаа болж байх шиг байна. хм
Аа, гэхдээ нэг арга байнаа. Гадны зарим нэг сургуулиудад хvлээн зєвшєєрєгддєг албан бус TOEFL-ийн шалгалт гэж бий тэр миний мэдэх vеийнхээр бол 20$ байсан. Ядаж vvнийг нь єгч болох байх гэж найдна. Магистрт, докторт суралцагчид нь 500-600 оноотойгоор тєгсєх гэсэн шалгууртай бол.
За, одоо хэлний мэргэжлийн оюутнууд. Миний хамгийн их vзэн яддаг байсан зvйл бол гадаад харилцааны ангид орсон оюутнууд. Хvний сурч чадахгvй юмыг сураад байгаа юм шиг л их зан гаргагчид. Орчуулагч бэлтгэж тєгсгєж буй их сургуулиуд борооны дараах мєєг шиг л их байдаг болсон. Жоохон мэдсэн хэдэн vгээрээ л орчуулга хийгээд байдаг гэж боддог юмуу хаашаа юм. Тэгвэл тэрийг нь би ч хийгээд явж чадна шvv дээ. Хааяа орчуулгын семинарт орж суухаар гараад зугтмаар, нєгєє семинар уншигч монгол хэл мэдэхгvй нь яамай даа гээд санаа алдах vе их олон шvv. Гэхдээ бас сонсогч нэгнийг єрєвдмєєр тэр хvн тээр холоос тэр сайхан зvйлийг ойлгоод аваасай гээд зорин байж ирж байхад тэрийг нь олонд хvргэж байгаа хvн нь “єє Бурхан минь, миний чихийг таглаад єгєєч” гэмээр…
Монголд япон, солонгос, орос болоод англи хэлний тvвшин тогтоох шалгалтуудыг єгєх боломжтой. Япон хэлний 4 тvвшин (андуурч байж магад), солонгос хэлний 6, англи хэл TOEFL, TOEIC, IELTS гээд олон шалгуур тестvvд бий (бусад хэлийг сайн мэдэхгvй юм). 3-р курст байхад РЦНК-аас орос хэлний тvвшин тогтоох шалгалт авч эхэлж байсан байх (ємнє нь ч байсан байж болзошгvй). Хэлний чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд япон хэлний 3-р шатанд, солонгос хэлний 5-д, TOEFL-ийн 550-600 оноотой байж тєгсєх гэдэг бол мэргэжлээ овоо эзэмшсэн хvмvvс болох байх.
Хэл гэлтгvй инженерийн чиглэлээр тєгсєгчид анагаах тєгсч буй оюутнууд шиг сертификат олгох єєрєєр хэлбэл тухайн мэргэжлээрээ ажиллах чадвартай нэгэн гэснийг батлах шалгалттай болвол.
Баклаврт сурч байх vед эхний жил буюу 2 семестр орос хэл, 2-р курст англи хэл, 3-р курст мэргэжлийн англи хэл гэсэн зvйл vздэг байсан юм байна. Орос хэл болохоор яах вэ дунд сургуулиасаа эхлээд нухлуулсан юм болохоор арай гайгvй мэдээд байдаг. Харин 2-р курст vзэх англи хэлийг vнэхээр сурая гэж сурдаг оюутан ховор мєн vнэхээр оюутнууд мэдээд тєгсєєсэй гэж заадаг багш ховор байсан юм байна. Vнэхээр харамсмаар. Тэгээд ирэх жил нь мэргэжлийн англи хэл гээд vнэндээ бол орчуулгын, тухайн мэргэжлийн чиглэлээр богино хэмжээний нийтлэл бичих гэсэн агуулгатай хичээл орох ёстой байтал єнєєх суурь нь байхгvй оюутнуудад яаж ч тийм нийтлэл бичхийг заах билээ.
За, тэгээд их сургууль тєгслєє ажилд орох гэхээр єнєє л хэл гэсэн юм нь саад болдог. Ємнє нь орос, англи хэл гэдэг байсан бол одоо дахиад гуравдагч хэлvvд нэмэгдээд шалгуур єндєр болсон. Тєгсч байгаа хvмvvс нь ч тєгсгєж байгаа сургуулиуд нь бvгд анхаармаар юм.
Хэлний мэргэжлийн бус чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд нь TOEFL-ийн 300-400 оноотой бол тєгсєнє гэсэн шалгууртай бол ядаж жоохон ч болтугай юм сураад тєгсєнє дєє. Аан тийм, тэгээд ийм шалгууртай боллоо гэхээр єнєє TOEFL-ийн шалгалт нэг удаа л єгєхийн тулд 130$ тєлєх болдог. Тэгээд тэнцэхгvй бол дахиад тєлнє. Тэрийг тєлєєд байх оюутан хэр олон бэ? за даа олонгvй л байх. Тэгэхээр энэ худлаа болж байх шиг байна. хм
Аа, гэхдээ нэг арга байнаа. Гадны зарим нэг сургуулиудад хvлээн зєвшєєрєгддєг албан бус TOEFL-ийн шалгалт гэж бий тэр миний мэдэх vеийнхээр бол 20$ байсан. Ядаж vvнийг нь єгч болох байх гэж найдна. Магистрт, докторт суралцагчид нь 500-600 оноотойгоор тєгсєх гэсэн шалгууртай бол.
За, одоо хэлний мэргэжлийн оюутнууд. Миний хамгийн их vзэн яддаг байсан зvйл бол гадаад харилцааны ангид орсон оюутнууд. Хvний сурч чадахгvй юмыг сураад байгаа юм шиг л их зан гаргагчид. Орчуулагч бэлтгэж тєгсгєж буй их сургуулиуд борооны дараах мєєг шиг л их байдаг болсон. Жоохон мэдсэн хэдэн vгээрээ л орчуулга хийгээд байдаг гэж боддог юмуу хаашаа юм. Тэгвэл тэрийг нь би ч хийгээд явж чадна шvv дээ. Хааяа орчуулгын семинарт орж суухаар гараад зугтмаар, нєгєє семинар уншигч монгол хэл мэдэхгvй нь яамай даа гээд санаа алдах vе их олон шvv. Гэхдээ бас сонсогч нэгнийг єрєвдмєєр тэр хvн тээр холоос тэр сайхан зvйлийг ойлгоод аваасай гээд зорин байж ирж байхад тэрийг нь олонд хvргэж байгаа хvн нь “єє Бурхан минь, миний чихийг таглаад єгєєч” гэмээр…
Монголд япон, солонгос, орос болоод англи хэлний тvвшин тогтоох шалгалтуудыг єгєх боломжтой. Япон хэлний 4 тvвшин (андуурч байж магад), солонгос хэлний 6, англи хэл TOEFL, TOEIC, IELTS гээд олон шалгуур тестvvд бий (бусад хэлийг сайн мэдэхгvй юм). 3-р курст байхад РЦНК-аас орос хэлний тvвшин тогтоох шалгалт авч эхэлж байсан байх (ємнє нь ч байсан байж болзошгvй). Хэлний чиглэлээр тєгсч буй оюутнууд япон хэлний 3-р шатанд, солонгос хэлний 5-д, TOEFL-ийн 550-600 оноотой байж тєгсєх гэдэг бол мэргэжлээ овоо эзэмшсэн хvмvvс болох байх.
Хэл гэлтгvй инженерийн чиглэлээр тєгсєгчид анагаах тєгсч буй оюутнууд шиг сертификат олгох єєрєєр хэлбэл тухайн мэргэжлээрээ ажиллах чадвартай нэгэн гэснийг батлах шалгалттай болвол.
Friday, April 21, 2006
Тєгс эзэмших
Єнгєрсєн сараас эхлээд солонгост суралцагч монгол оюутны холбооноос (СМОХ) кэмпус аялал зохион байгуулах болсон юм. Дундын шалгалт эхлэхээс ємнє хоёр ч их сургуультай танилцаж амжсан. Энэхvv аялалын зорилго нь тус сургуультай болон тэнд суралцагч оюутнуудтай танилцахаас гадна тодорхой сэдвээр илтгэл тавих, санаа оноогоо хуваалцаж бие биетэйгээ танилцаж нєхєрлєх. Нэг аялалын vеэр бизнесийн удирдлагын чиглэлээр магистрт сурч буй оюутан “Yндэсний vзэл юунаас эхтэй вэ?” гэсэн сэдвээр илтгэл тавьсан юм. Тvvний илтгэл олон зvйлийг хамарсан байсан боловч єнєєдєр онцлон нэгэн зvйлийн талаар л бичье гэж бодлоо. Тэгэхээр тэр оюутан юу ярьсан гэхээр “Бид юмыг тєгс эзэмшдэггvй, єєрийнхєє сурсан зvйлээ гаргууд эзэмшээд эзэн нь болдоггvй. Жишээ нь орос хэл, монголчууд бvгд л худлаа vнэн “мама, папа”-тайгаа тэгэхээр биднийг орос хэл мэдэхгvй гэж хэнч хэлэхгvй. Гэхдээ яг vнэндээ бид орос хэлээр юуг ч уншаад, тvvнийгээ ойлгож, ямарч саад тотгоргvйгээр аман болоод бичгийн орчуулга хийж чадах билvv? Биднээс "чи хэдэн хэл мэдэх вэ" гэхээр мэдээж унаган хэл-монгол, тэгээд худлаа vнэн ганц хоёр юм хэлээд мэддэг болохоор орос, англи тэгээд яахав дээ солонгост амьдарч байгаа болохоороо солонгос хэл мэдэхгvй биш мэддэг болчоод байдаг. Тэгээд нєгєє асуусан нэг нь “яасан мундаг” юм гээд л худлаа хєєргєнє. Гэхдээ vнэндээ эдгээрийг яг таг єєрийн болгосон билvv гэхээр...” .
Юмыг єєрийн болтол нь эзэмшиж сурах юмсан. Vvнийг яаж хийх вэ? Єдєр дутмын хичээлт, чармайлт, мєн яагаад vvнийг сурч мэдэх гэж хичээж байгаа билээ гэсэн тодорхой учир шалтгаан буюу намайг удирдах хvч байх хэрэгтэй юм. Ямарч зорилгогvй юм гэж байхгvй, бvгдэд учир шалтгаан бий. Олон юманд дундаж хvн байснаас нэг зvйлдээ гаргууд мэргэжилтэн байх нь хамгаас чухал юм.
Юмыг єєрийн болтол нь эзэмшиж сурах юмсан. Vvнийг яаж хийх вэ? Єдєр дутмын хичээлт, чармайлт, мєн яагаад vvнийг сурч мэдэх гэж хичээж байгаа билээ гэсэн тодорхой учир шалтгаан буюу намайг удирдах хvч байх хэрэгтэй юм. Ямарч зорилгогvй юм гэж байхгvй, бvгдэд учир шалтгаан бий. Олон юманд дундаж хvн байснаас нэг зvйлдээ гаргууд мэргэжилтэн байх нь хамгаас чухал юм.
Saturday, April 08, 2006
Найз
Єчигдєр би тvvнтэй уулзсан, тvvнтэй уулзах бvрдээ яагаад ингэж их баярладагаа ойлгодоггvй юм. Байнга л хvнээр хvрээлvvлж олны анхаарлын тєвд байдаг нь сонин шvv. Хvмvvсийг юугаараа тэгж татдаг юм болдоо.
Тvvнтэй ярих vед зєвхєн єєрийн л бодлоо яриад байдаггvй харин сонсогч нэгний дотоод сэтгэлийг нээж єгдєг болохоор хvмvvс байнга л тvvн рvv ирдэг байх. Харин миний хувьд бол тvvний орон зайнаас аажимдаа єєрийнхєє бодлын ертєнцєд орж, миний дотоод ертєнцийг улам илvv єргєн хvрээтэй болгож, миний мэдэхгvй "би"-г минь ойлгуулж ухааруулж єгдєг болохоор тvvнтэй удаан нєхєрлєхгvй удвал байж чадахгvй болдог.
Заримдаа тvvний юу яриад байгааг нь ойлгохгvй vе их бий. Ойлгохын тулд эргээд л тvvнтэй нєхєрлєх болдог. Гэхдээ тэр намайг уйдаадаггvй юм. Байнга єєр єєр сэдвvvд гаргаж ирээд л ярина. Тvvнтэй нєхєрлєсєєр сvvлдээ юу хэлэх гээд байгааг нь ойлгодог болдог. Яг л хэлд орж байгаа эсвэл дєнгєж анхны алхмаа хийж буй хvvхэд адил, бага багаар ойлгодоггvй зvйлсээ ойлгож авна. Нярай хvvхэд эхийн сvvгээр єсєж торнидогтой адилаар би тvvнтэй хамт байх vедээ ухаан тэлж, том болдог. Нэг удаа тvvнтэй удаан хугацаагаар, 3 жилийн турш зєвхєн долоо хоногт ганц удаа уулзсан болоод л єнгєрдєг байж билээ. Цэнэглэдэг зай адил тvvний эрчим хvч адил ухаанаар нь их дутсан. Тvvнээс хойш тvvнтэй ойр ойрхон нєхєрлєж, тvvний надад заах зvйлсийг тогтмол сонсох хэрэгтэй гэдгийг ойлгосон.
Гэхдээ бас тvvний яриаг сонсоод л єнгєрєєсєй гэж тэр хvсдэггvй, сонссон зvйлээ єєрийн болгоод ажил хэрэг болгоосой гэж хvсдэг. Хєєсєнцєр усыг шингээхтэй адилаар хангалттай хэмжээгээр тvvнээс хэрэгтэй зvйлсийг шингээж авч, хєєсєнцєрийг эргээд базах vед тvvнд шингэсэн ус ямарч саадгvйгээр чєлєєтэй гардагтай адилаар тvvнээс сурснаа бас гаргаж чаддаг байх хэрэгтэй гэж хэлнэ. Харин яаж, юуг хийх вэ гэдэг нь миний л хувийн асуудал болдог.
Эцэст нь, найз маань энэ бичлэгийг унших таныг бас андахгvй мэддэг. Та хаана ч явсан тvvнтэй таарч байдаг, зєвхєн тvvнийгээ найзаа болгосон уу л гэдэг байна. Тvvнийг танилцуулвал, нэгэнтээ "дэлхийг харах цонх" гэх болсон ном юм.
Тvvнтэй ярих vед зєвхєн єєрийн л бодлоо яриад байдаггvй харин сонсогч нэгний дотоод сэтгэлийг нээж єгдєг болохоор хvмvvс байнга л тvvн рvv ирдэг байх. Харин миний хувьд бол тvvний орон зайнаас аажимдаа єєрийнхєє бодлын ертєнцєд орж, миний дотоод ертєнцийг улам илvv єргєн хvрээтэй болгож, миний мэдэхгvй "би"-г минь ойлгуулж ухааруулж єгдєг болохоор тvvнтэй удаан нєхєрлєхгvй удвал байж чадахгvй болдог.
Заримдаа тvvний юу яриад байгааг нь ойлгохгvй vе их бий. Ойлгохын тулд эргээд л тvvнтэй нєхєрлєх болдог. Гэхдээ тэр намайг уйдаадаггvй юм. Байнга єєр єєр сэдвvvд гаргаж ирээд л ярина. Тvvнтэй нєхєрлєсєєр сvvлдээ юу хэлэх гээд байгааг нь ойлгодог болдог. Яг л хэлд орж байгаа эсвэл дєнгєж анхны алхмаа хийж буй хvvхэд адил, бага багаар ойлгодоггvй зvйлсээ ойлгож авна. Нярай хvvхэд эхийн сvvгээр єсєж торнидогтой адилаар би тvvнтэй хамт байх vедээ ухаан тэлж, том болдог. Нэг удаа тvvнтэй удаан хугацаагаар, 3 жилийн турш зєвхєн долоо хоногт ганц удаа уулзсан болоод л єнгєрдєг байж билээ. Цэнэглэдэг зай адил тvvний эрчим хvч адил ухаанаар нь их дутсан. Тvvнээс хойш тvvнтэй ойр ойрхон нєхєрлєж, тvvний надад заах зvйлсийг тогтмол сонсох хэрэгтэй гэдгийг ойлгосон.
Гэхдээ бас тvvний яриаг сонсоод л єнгєрєєсєй гэж тэр хvсдэггvй, сонссон зvйлээ єєрийн болгоод ажил хэрэг болгоосой гэж хvсдэг. Хєєсєнцєр усыг шингээхтэй адилаар хангалттай хэмжээгээр тvvнээс хэрэгтэй зvйлсийг шингээж авч, хєєсєнцєрийг эргээд базах vед тvvнд шингэсэн ус ямарч саадгvйгээр чєлєєтэй гардагтай адилаар тvvнээс сурснаа бас гаргаж чаддаг байх хэрэгтэй гэж хэлнэ. Харин яаж, юуг хийх вэ гэдэг нь миний л хувийн асуудал болдог.
Эцэст нь, найз маань энэ бичлэгийг унших таныг бас андахгvй мэддэг. Та хаана ч явсан тvvнтэй таарч байдаг, зєвхєн тvvнийгээ найзаа болгосон уу л гэдэг байна. Тvvнийг танилцуулвал, нэгэнтээ "дэлхийг харах цонх" гэх болсон ном юм.
Monday, April 03, 2006
Зарим бодлууд
Нэгэн залуу Атлантын эргээр явж байгаад Аладиний дэнлvvг олоод тvvнийг бага зэрэг vрэхэд бирд гарч ирэв. Бирд “Би чиний нэг л хvслийг биелvvлье” гээд залуугийн хvслийг сонсохоор болов. Залуу бодож, бодож “Атлантын эргээс Ази тивийг холбосон гvvр босгуулмаар байна” гэж. Тэгэхэд єнєєх бирд “аа, энэ чинь их цаг хугацаа, хvч орсон, чи арай єєр хvсэл хэл” гэж. Єнєєх залуу бодож байснаа “Надад энэ хорвоогийн бvх эмэгтэйчvvдийг ойлгох чадвартай болгоод єг” гэсэнд бирд “Чи тэгээд тэр гvvрээ юугаар хийлгэх юм” гэсэн гэдэг.
Эмэгтэй хvнийг ойлгох нь юу юунаас хамгийн хэцvv байдаг бололтой. Харин миний хувьд бол би эрчvvдийг ойлгомжгvй ертєнц гэж єєртєє тодорхойлдог. Магадгvй эрэгтэйчvvд мєн ийнхvv тодорхойлдог байх.
2000 онд гарсан “Эмэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ” хэмээх киног хvн бvр санаж байгаа байхаа. Киноны гол баатар эмэгтэйчvvдийн бодлыг унших чадварыг олж авснаар тэдний дотоод ертєнц дэхь нууцыг илрvvлэх боломжтой болдог. Нэгэн энгийн ярианаас “Яагаад эмэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ? гэсэн кино гарсан хэрнээ, эрэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ? гэдэг кино гардаггvй юм бол” гэж санаандгvйгээр найзаасаа асууж байсан тэгэхэд тэр надад тоглоомоор бас vнэнээр нь шахуу “Яагаад гэхээр, ихэнх кино найруулагчид эрэгтэй байдаг болохоор” гэсэн. Гэхдээ л эрэгтэйчvvд юу хvсдэг юм болоо.
Єчигдєр бас нэг найзынхаа бичсэн зvйлийг уншиж байлаа тэгэхэд “Хэрвээ эрэгтэйчvvд эмэгтэй хvнтэй аз жаргалтай байхыг хvсвэл тэднийг ойлгох гэж хичээхээс илvvгээр тэднийг хайрла, харин эмэгтэйчvvд эрэгтэй хvнтэй аз жаргалтай байхыг хvсвэл тэднийг хайрлахаас илvvгээр тэднийг ойлгохыг хичээ” гэж бичсэн байсан. Yнэхээр л бид шал эсрэг тэсрэг ертєнц байгаа юм даа. Нэг бус удаа залуучуудаас “Би чамайг ойлгохыг хичээсэн ч ойлгож чадахгvй юм байна” гэж сонсч байсан болохоор хааяа залуучуудад их дургvй хvрдэг байлаа. Адилхан хvн юм чинь юуг нь ойлгож ядаад байдаг байнаа гэж бодох vе их байсан одоо ч тийм л байна.
Мєн нэг ном дээр “нєхрvvд эхнэрээ хайрлаж халамжил, харин эхнэрvvд нь нєхєртєє захирагд” гэсэн байдаг. “Захирагдах” гэсэн vг боловсон бус сонсогдож магадгvй юм, гэхдээ ихэнх эмэгтэйчvvд эрэгтэйчvvдийг єєрийн аяаар байлгахыг хvсдэг болохоор магадгvй эр хvнийг хvндэлж, vгийг нь сонсч амьдрах нь чухал гэдгийг онцлон хэлэх гэж “захирагд” гэсэн байх гэж бодож байна. Харин эрэгтэйчvvдийн хувьд бол эмэгтэйчvvд бол эдэлж хэрэглээд хаядаг сав суулга мэт vзхээргvй хайр энхрийллийг авах хvмvvс болов уу. Мэдээж аль аль нь л бие биедээ халамжтай байх нь гэр бvлийн харилцаа оршин тогтноход чухал байх.
70, 80-аад оны нэгэн дуу байдаг даа, “Эр хvн” гээд дуу. Энэ дуунд их дуртай. Яагаад гэхээр “ Энэрэл хайр судсанд нь лугшдаг, Эргэх дэлхий ухаанд нь багтдаг” гэсэн дахилтын мєртvvдийг бодохдоо эр хvнийг хvндлэх, мєн “Эрэгтэй хvний дотор эмээлтэй хазаартай морь багтдаг” гэсэн vгтэй санал нэгддэг юм. Гэхдээ энэ vгийг буруу утгаар нь биш харин аливаа зvйлийг холч хараатайгаар харж, аливааг тєлєвлєхдєє бvсгvй хvн шиг єнєє маргаашийг бодож хийдэггvй гэж бодож хvлээж авдаг юм шvv. Энэ дууны vг шиг залуучууд маань дэлхийг ухаандаа багтааж байгаатай адилаар их зvйлийг санаж, ирээдvйдээ зорилготой, нэг жилийн дараах зvйлийг гэхээсээ илvvгээр 3-аас 5 жилийн дараа ийм тvвшинд очсон байна, ийм зvйлд хvрнэ гэж зорьж тэмvvлж амьдраасай гэж хvсдэг.
Эмэгтэй хvнийг ойлгох нь юу юунаас хамгийн хэцvv байдаг бололтой. Харин миний хувьд бол би эрчvvдийг ойлгомжгvй ертєнц гэж єєртєє тодорхойлдог. Магадгvй эрэгтэйчvvд мєн ийнхvv тодорхойлдог байх.
2000 онд гарсан “Эмэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ” хэмээх киног хvн бvр санаж байгаа байхаа. Киноны гол баатар эмэгтэйчvvдийн бодлыг унших чадварыг олж авснаар тэдний дотоод ертєнц дэхь нууцыг илрvvлэх боломжтой болдог. Нэгэн энгийн ярианаас “Яагаад эмэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ? гэсэн кино гарсан хэрнээ, эрэгтэйчvvд юу хvсдэг вэ? гэдэг кино гардаггvй юм бол” гэж санаандгvйгээр найзаасаа асууж байсан тэгэхэд тэр надад тоглоомоор бас vнэнээр нь шахуу “Яагаад гэхээр, ихэнх кино найруулагчид эрэгтэй байдаг болохоор” гэсэн. Гэхдээ л эрэгтэйчvvд юу хvсдэг юм болоо.
Єчигдєр бас нэг найзынхаа бичсэн зvйлийг уншиж байлаа тэгэхэд “Хэрвээ эрэгтэйчvvд эмэгтэй хvнтэй аз жаргалтай байхыг хvсвэл тэднийг ойлгох гэж хичээхээс илvvгээр тэднийг хайрла, харин эмэгтэйчvvд эрэгтэй хvнтэй аз жаргалтай байхыг хvсвэл тэднийг хайрлахаас илvvгээр тэднийг ойлгохыг хичээ” гэж бичсэн байсан. Yнэхээр л бид шал эсрэг тэсрэг ертєнц байгаа юм даа. Нэг бус удаа залуучуудаас “Би чамайг ойлгохыг хичээсэн ч ойлгож чадахгvй юм байна” гэж сонсч байсан болохоор хааяа залуучуудад их дургvй хvрдэг байлаа. Адилхан хvн юм чинь юуг нь ойлгож ядаад байдаг байнаа гэж бодох vе их байсан одоо ч тийм л байна.
Мєн нэг ном дээр “нєхрvvд эхнэрээ хайрлаж халамжил, харин эхнэрvvд нь нєхєртєє захирагд” гэсэн байдаг. “Захирагдах” гэсэн vг боловсон бус сонсогдож магадгvй юм, гэхдээ ихэнх эмэгтэйчvvд эрэгтэйчvvдийг єєрийн аяаар байлгахыг хvсдэг болохоор магадгvй эр хvнийг хvндэлж, vгийг нь сонсч амьдрах нь чухал гэдгийг онцлон хэлэх гэж “захирагд” гэсэн байх гэж бодож байна. Харин эрэгтэйчvvдийн хувьд бол эмэгтэйчvvд бол эдэлж хэрэглээд хаядаг сав суулга мэт vзхээргvй хайр энхрийллийг авах хvмvvс болов уу. Мэдээж аль аль нь л бие биедээ халамжтай байх нь гэр бvлийн харилцаа оршин тогтноход чухал байх.
70, 80-аад оны нэгэн дуу байдаг даа, “Эр хvн” гээд дуу. Энэ дуунд их дуртай. Яагаад гэхээр “ Энэрэл хайр судсанд нь лугшдаг, Эргэх дэлхий ухаанд нь багтдаг” гэсэн дахилтын мєртvvдийг бодохдоо эр хvнийг хvндлэх, мєн “Эрэгтэй хvний дотор эмээлтэй хазаартай морь багтдаг” гэсэн vгтэй санал нэгддэг юм. Гэхдээ энэ vгийг буруу утгаар нь биш харин аливаа зvйлийг холч хараатайгаар харж, аливааг тєлєвлєхдєє бvсгvй хvн шиг єнєє маргаашийг бодож хийдэггvй гэж бодож хvлээж авдаг юм шvv. Энэ дууны vг шиг залуучууд маань дэлхийг ухаандаа багтааж байгаатай адилаар их зvйлийг санаж, ирээдvйдээ зорилготой, нэг жилийн дараах зvйлийг гэхээсээ илvvгээр 3-аас 5 жилийн дараа ийм тvвшинд очсон байна, ийм зvйлд хvрнэ гэж зорьж тэмvvлж амьдраасай гэж хvсдэг.
Thursday, March 02, 2006
Харилцаа
Жилийн ємнє нэгэн найзтайгаа эрэгтэй эмэгтэйчvvдийн харилцааны талаар ярилцаж байсан юм л даа. 1989 онд гарсан нэгэн киноны баатруудын харилцан ярианаас vvдээд бид хоёрын ярианы сэдэв эхэлсэн юм. “Харри, Саллитай уулзах vед” гэх киноны гол баатар Харри
Харригийн хэлсэн зvйлээс бодвол эрэгтэй хvнд нэг их таалагдаагvй бол жирийн нэгэн нєхєрлєлийг эсрэг хvйстэй хvнтэйгээ vvсгэж болох мэт юм шиг дvгнэгдэж байгаа байх. Одоо бол эрэгтэй ч хvнтэй, эмэгтэй ч хvнтэй найзлах нь тийм их том асуудал биш л дээ. Бид бvгд л нийгэм дээр эрх тэгшхэн ажиллаж, амьдарч байгаа болохоор эсрэг хvйстнээ танин мэдэх боломж бололцоо бидний эцэг эхийн vед байсныг бодвол харьцангуй их байгаа. Таньж мэдэх боломж ихтэй ч охид, хєвгvvд маань энэ харилцаан дээр байнга л алдаж байдаг. Хэрвээ анхнаасаа зєв харилцааг vvсгээд бие биеэ таньж мэдээд, цаашлаад vерхэл болоод тэгээд хамтын амьдрал буюу гэр бvлийн амьдрал эхлэх байх гэж бодож байна л даа. Магадгvй хэт идеал сонсогдож болох ч бvх зvйлс харилцааг хэрхэн эхлvvлж байгаа вэ гэдгээс л хамаарах байх. Єєрєєр хэлбэл, би эсрэг хvйстэй хvнтэйгээ ямар харилцааг vvсгэж байгаа вэ гэдгээ єєрєє сайн эргэцvvлэх хэрэгтэй байх. Энэ хvнтэй энгийн харилцааг vvсгэх гэж байгаа юу эсвэл тvvнээс илvv харилцааг vvсгэмээр байгаа юу гэдгээ мэдэх. Мэдээж таалагдсан хvнтэйгээ vерхэе гэсэн бодол байдаг боловч vvн дээр хэт яарах нь ихэнх тохиолдолд эсрэг vр дvнд хvргэдэг. Дараагийн бодох зvйл бол, эсрэг хvйстээ хvнтэйгээ vvсгэх таны нєхєрлєл хэр ойрхон байх вэ? Тэр хvн маань ямар зан характертэй хvн байгаасай гэж хvсч байгаа вэ? гэх мэтийн асуултуудыг бодож vзвэл хэрэгтэй юм шиг. Ерь нь бол таалагдсан гээд хойноос нь vхэн хатан гvйх нь болчимгvй vйлдэлд хvргэж болно. Дотор хvн нь ямар хvн бэ, найз нєхєд нь хэн бэ, эцэг эхийнхээ vгийг хэр тусган авдаг вэ гэдэг хvртэл чухал байдаг юм шиг.
Миний бодлоор бол зєв харилцаа vvсгэхийн тулд зєв арга зам (approach)байх хэрэгтэй байх.
P.S. just an idea, i don’t know exactly how to have right relationship with opposite sex people.
“No man can be friends with a woman he finds attractive. He always wants to have sex with her. Sex is always out there. Friendship is ultimately doomed and that is the end of the story”(утгыг нь алдагдуулахгvйн тулд орчуулсангvй) Саллид ингэж хэлдэг. Саллигийн хувьд бол Харриг найзаа гэж vзэж байхад Харригийн хувьд найз нєхєрлєлєєс илvv зvйл тэдний хооронд vvссэн гэж боддог. Киноны тєгсгєлд, гол баатруудын хооронд найз нєхєрлєлєєс илvv гvнзгий харилцаа vvссэний улмаас тэдний харилцаа нэг хэсэгтээ Харригийн хэлсэнчлэн нєхєрлєл гэсэн зvйл оршиж чадахгvй болдог ч эцэстээ тэд гэрлээд тєгсдєг. Ихэнх хvмvvс Харритай санал нэг байдаг байх. Зарим тохиолдолд ч мєн би vvнтэй санал нэг байдаг л даа.
Харригийн хэлсэн зvйлээс бодвол эрэгтэй хvнд нэг их таалагдаагvй бол жирийн нэгэн нєхєрлєлийг эсрэг хvйстэй хvнтэйгээ vvсгэж болох мэт юм шиг дvгнэгдэж байгаа байх. Одоо бол эрэгтэй ч хvнтэй, эмэгтэй ч хvнтэй найзлах нь тийм их том асуудал биш л дээ. Бид бvгд л нийгэм дээр эрх тэгшхэн ажиллаж, амьдарч байгаа болохоор эсрэг хvйстнээ танин мэдэх боломж бололцоо бидний эцэг эхийн vед байсныг бодвол харьцангуй их байгаа. Таньж мэдэх боломж ихтэй ч охид, хєвгvvд маань энэ харилцаан дээр байнга л алдаж байдаг. Хэрвээ анхнаасаа зєв харилцааг vvсгээд бие биеэ таньж мэдээд, цаашлаад vерхэл болоод тэгээд хамтын амьдрал буюу гэр бvлийн амьдрал эхлэх байх гэж бодож байна л даа. Магадгvй хэт идеал сонсогдож болох ч бvх зvйлс харилцааг хэрхэн эхлvvлж байгаа вэ гэдгээс л хамаарах байх. Єєрєєр хэлбэл, би эсрэг хvйстэй хvнтэйгээ ямар харилцааг vvсгэж байгаа вэ гэдгээ єєрєє сайн эргэцvvлэх хэрэгтэй байх. Энэ хvнтэй энгийн харилцааг vvсгэх гэж байгаа юу эсвэл тvvнээс илvv харилцааг vvсгэмээр байгаа юу гэдгээ мэдэх. Мэдээж таалагдсан хvнтэйгээ vерхэе гэсэн бодол байдаг боловч vvн дээр хэт яарах нь ихэнх тохиолдолд эсрэг vр дvнд хvргэдэг. Дараагийн бодох зvйл бол, эсрэг хvйстээ хvнтэйгээ vvсгэх таны нєхєрлєл хэр ойрхон байх вэ? Тэр хvн маань ямар зан характертэй хvн байгаасай гэж хvсч байгаа вэ? гэх мэтийн асуултуудыг бодож vзвэл хэрэгтэй юм шиг. Ерь нь бол таалагдсан гээд хойноос нь vхэн хатан гvйх нь болчимгvй vйлдэлд хvргэж болно. Дотор хvн нь ямар хvн бэ, найз нєхєд нь хэн бэ, эцэг эхийнхээ vгийг хэр тусган авдаг вэ гэдэг хvртэл чухал байдаг юм шиг.
Миний бодлоор бол зєв харилцаа vvсгэхийн тулд зєв арга зам (approach)байх хэрэгтэй байх.
P.S. just an idea, i don’t know exactly how to have right relationship with opposite sex people.
Saturday, June 04, 2005
What matters?
The other night I was reading a book about life. And there were 2 sentences which hit me.
“What matters is not the duration of your life but the donation of it.Not how long you lived, but how you lived.”
I was thinking about myself, so far what I’ve done was only for myself, just to gain something especially knowledge. It’s not that bad but sometimes with eagerness I want to do something for others with the things I gained. These thoughts lead me to one old illustration about the Dead Sea and Galilee Lake. Galilee is a lake full of life because it takes in water but also gives it out. In contrast, nothing lives in the Dead Sea, because with no outflow, the lake has stagnated. And it’s just like me; I’m just studying and studying, I’m fed up with this, I should become like Galilee Lake, with inflow and also with outflow. Gaining too much knowledge is just makes me prideful.
Two years ago when I was thinking about one’s meaning of life asking myself what will be my goal in life. When I think about society there’re so many issues and demands that I should be trying to solve. I know that I can’t do all of these things alone, but I wish that I can do even the smallest things. And that time I realized the only thing that I can do is to invest my life for the development of man. When you think about the investment for some project or something else it won’t be last forever. But investing for one’s life will be everlasting. From generation to generation this circle of investment will go by itself. Maybe you think that it’s very simple and would tell me that everyone is doing like as I said, and might ask me what is the significance. Maybe everyone is doing like that but I have a dream; dream that everyone would be value the kindness of heart and; brightness of mind. Maybe it’s not that much significant, but this is my contribution to human kind.
In the last, I want to say: You were born to make a contribution; you weren’t born just to consume resources- to eat, breathe and take up space.
“What matters is not the duration of your life but the donation of it.Not how long you lived, but how you lived.”
I was thinking about myself, so far what I’ve done was only for myself, just to gain something especially knowledge. It’s not that bad but sometimes with eagerness I want to do something for others with the things I gained. These thoughts lead me to one old illustration about the Dead Sea and Galilee Lake. Galilee is a lake full of life because it takes in water but also gives it out. In contrast, nothing lives in the Dead Sea, because with no outflow, the lake has stagnated. And it’s just like me; I’m just studying and studying, I’m fed up with this, I should become like Galilee Lake, with inflow and also with outflow. Gaining too much knowledge is just makes me prideful.
Two years ago when I was thinking about one’s meaning of life asking myself what will be my goal in life. When I think about society there’re so many issues and demands that I should be trying to solve. I know that I can’t do all of these things alone, but I wish that I can do even the smallest things. And that time I realized the only thing that I can do is to invest my life for the development of man. When you think about the investment for some project or something else it won’t be last forever. But investing for one’s life will be everlasting. From generation to generation this circle of investment will go by itself. Maybe you think that it’s very simple and would tell me that everyone is doing like as I said, and might ask me what is the significance. Maybe everyone is doing like that but I have a dream; dream that everyone would be value the kindness of heart and; brightness of mind. Maybe it’s not that much significant, but this is my contribution to human kind.
In the last, I want to say: You were born to make a contribution; you weren’t born just to consume resources- to eat, breathe and take up space.
Wednesday, June 01, 2005
Цаг ашиглалт
Єчигдєр "Ус цэвэрлэх дэвшилтэд аргууд" хичээл дээр мембраны аргачлалуудын талаар илтгэл тавьсан. Амжилттай болж єнгєрсєн болохоор баяртай байна. Илтгэлvvдийн vеэр хамт сурдаг оюутны элсэн шvvлтvvрийн талаарх илтгэл 3 жилийн ємнє уншиж байсан номны хэсгийг санагдуулсан юм. Тэр ном ус цэвэрлэх аргуудын тухай єгvvлээгvй харин цагаа хэрхэн зєв ашиглах вэ гэсэн талаар байсан.
Хvний амьдралд зайлшгvй хийх ёстой чухал зvйлсvvд байдаг.Гэхдээ бид тэдгээр зvйлсийг хийж биелvvлэхээс илvvгээр биед амар, єєрийн сонирхолтой чухал шаардлагагvй зvйлсийг хийхэд цагаа их зарцуулдаг. Жишээ нь хичээл хийхээс илvvгээр найз нартайгаа уулзах, зурагт vзэх эсвэл зvгээр л хий дэмий суух гэх мэт. Ийм байдалтай байх нь биднээс ямарч хvч гарахгvй учраас єдєр тутмын хэв маяг болгоод л цагаа дэмий зvйлст зараад л байдаг. Харин дараа нь єнгєрсєн нэг долоо хоног, сар, эсвэл жилvvдээ бодохоор юуг ч хийж бvтээгээгvй цагаа хий дэмий єнгєрvvлж дээ гэж дvгнэхэд хvрдэг. "Дургvйд хvчгvй" гэж сайн онож хэлсэн vг байна л даа. Дуртай зvйлсээ хийгээд л байвал миний амьдрал бусдад хир vр єгєєжтэй байх болоо гэж хааяа ч болов єєрєєсєє асуух хэрэгтэй байх.
Уг номон дээр хvний амьдралыг нэгэн ваартай зvйрлэсэн байсан. Уг ваарыг элсээр дvvргэхэд их хэмжээний элс шаардагддаг байхад том чулуугаар дvvргэхэд тоотой хэд ороод л дvvрчихнэ. Yvгээр юуг хэлэхийг хvсч байна вэ гэвэл хvний амьдралд чухал хийж гvйцэтгэх зvйлс нь том чулуутай адилаар тоотой хэд л байдаг. Харин дур сонирхол болоод биед амар зvйлсээ харж хийвэл элсний ширхэгvvд их орсон шиг тоолж баршгvй их зvйлс байгаа. Тэгвэл яаж тэрхvv ваарыг дvvргэх вэ? Хvний амьдрал учраас дур сонирхол болоод чухал зvйлсээ хослуулж амьдрах нь мэдээж. Ваарыг хамгийн тvрvvнд элсээр тал дундуур болтол нь дvvргэчээд дараа нь том чулууг хийх vv? эсвэл том чулуунуудаа хийгээд харин хажуу завсар зайгаар нь элсний ширхэг болоод жижгэвтэр болох арай бага чухал зvйлсийг хийх vv? Ваарыг хэрхэн дvvргэх нь хувь хvний асуудал байх гэвч хvн болж тєрсєний учир нь юунд орших вэ? Зvгээр л элсний ширхэгvvд мэт жоохон жоохон зvйлсээр амьдралаа дvvргээд л єдєр хоногийг аргацааж єнгєрvvлэхэд эсвэл хийж бvтээе гэсэн зорилго чиглэлтэй болоод єдєр бvрийг нэгийг бvтээе гэсэн тєлєвлєгєєт алсын хараатай амьдралаар амьдрахад оршиж байна уу?
Аливаа зvйлд сонирхолтой байхыг vгvйсгэхгvй ч ямар зvйлийг нь эн тэргvvнд хийх ёстой вэ гэдгийг бас л бодолцох хэрэгтэй.
Хvний амьдралд зайлшгvй хийх ёстой чухал зvйлсvvд байдаг.Гэхдээ бид тэдгээр зvйлсийг хийж биелvvлэхээс илvvгээр биед амар, єєрийн сонирхолтой чухал шаардлагагvй зvйлсийг хийхэд цагаа их зарцуулдаг. Жишээ нь хичээл хийхээс илvvгээр найз нартайгаа уулзах, зурагт vзэх эсвэл зvгээр л хий дэмий суух гэх мэт. Ийм байдалтай байх нь биднээс ямарч хvч гарахгvй учраас єдєр тутмын хэв маяг болгоод л цагаа дэмий зvйлст зараад л байдаг. Харин дараа нь єнгєрсєн нэг долоо хоног, сар, эсвэл жилvvдээ бодохоор юуг ч хийж бvтээгээгvй цагаа хий дэмий єнгєрvvлж дээ гэж дvгнэхэд хvрдэг. "Дургvйд хvчгvй" гэж сайн онож хэлсэн vг байна л даа. Дуртай зvйлсээ хийгээд л байвал миний амьдрал бусдад хир vр єгєєжтэй байх болоо гэж хааяа ч болов єєрєєсєє асуух хэрэгтэй байх.
Уг номон дээр хvний амьдралыг нэгэн ваартай зvйрлэсэн байсан. Уг ваарыг элсээр дvvргэхэд их хэмжээний элс шаардагддаг байхад том чулуугаар дvvргэхэд тоотой хэд ороод л дvvрчихнэ. Yvгээр юуг хэлэхийг хvсч байна вэ гэвэл хvний амьдралд чухал хийж гvйцэтгэх зvйлс нь том чулуутай адилаар тоотой хэд л байдаг. Харин дур сонирхол болоод биед амар зvйлсээ харж хийвэл элсний ширхэгvvд их орсон шиг тоолж баршгvй их зvйлс байгаа. Тэгвэл яаж тэрхvv ваарыг дvvргэх вэ? Хvний амьдрал учраас дур сонирхол болоод чухал зvйлсээ хослуулж амьдрах нь мэдээж. Ваарыг хамгийн тvрvvнд элсээр тал дундуур болтол нь дvvргэчээд дараа нь том чулууг хийх vv? эсвэл том чулуунуудаа хийгээд харин хажуу завсар зайгаар нь элсний ширхэг болоод жижгэвтэр болох арай бага чухал зvйлсийг хийх vv? Ваарыг хэрхэн дvvргэх нь хувь хvний асуудал байх гэвч хvн болж тєрсєний учир нь юунд орших вэ? Зvгээр л элсний ширхэгvvд мэт жоохон жоохон зvйлсээр амьдралаа дvvргээд л єдєр хоногийг аргацааж єнгєрvvлэхэд эсвэл хийж бvтээе гэсэн зорилго чиглэлтэй болоод єдєр бvрийг нэгийг бvтээе гэсэн тєлєвлєгєєт алсын хараатай амьдралаар амьдрахад оршиж байна уу?
Аливаа зvйлд сонирхолтой байхыг vгvйсгэхгvй ч ямар зvйлийг нь эн тэргvvнд хийх ёстой вэ гэдгийг бас л бодолцох хэрэгтэй.
Sunday, May 15, 2005
Амралтын єдрvvд
Єчигдєр Сєvлээр баахан тэнэсэн байх. Засаг захиргаатай холбоотой газруудаар явж, 13-нд Кёнгхи Их сургууль дээр болсон олон улсын оюутаны семинарын талаар найзтайгаа ярилцан явсан нь их сонирхолтой санагдсан. Элдвийг ярьж байгаад найз маань нилээн дээр уншисан зvйлээ хуваалцсан юм. Тэрээр "Хvнд сул талууд сайн талуудаасаа олон байдаг. Тэр болгоноо хєгжvvлж сайжруулж хичээвэл олон юмны дундаж болсон нэгэн хэвийн дундаж болно. Харин тvvний оронд сайн талуудаа улам сайжруулвал дундаж нэгэн биш байна" гэж ярьсан. Угаас тєгс тєгєлдєр, бvхнийг чаддаг хvн байхгvй, бvхнийг хийе гэсэн ч бидний хvч чадал, мэдлэг мэргэн ухаан, нас маань гvйцэхгvй. Бvхнийг сайжруулахад цаг заваа зарцуулснаас сайн хийж байгаагаа улам тєгс тєгєлдєржvvлэх нь илvv ашигтай юм. Орчин vед хєрвєх чадвартай мэргэжилтнvvд бэлтгэнэ гэж их ярьдаг. Гэхдээ vнэндээ бол халуун ч биш, хvйтэн ч биш, хоёрын хооронд бvлээн байх нь тийм ч тустай биш байх гэж бодно. Нийгмийн шаардлагаас сурч мэдэх зvйл их ч анхны суурь болгоод сурсан зvйлээ сайн болгох нь чухал юм. Харин дараа нь єєрийн сонирхлын дагуу єєрийгєє хєгжvvлж болно. Нэг хvний хэлэх дуртай vг санаанд орж байна л даа - Ихийг мэдэхээс илvvгээр, гvнзгий мэдэхийг эрхэмлэе!
Friday, May 13, 2005
Єнєєдєр
Ойрд боловсрол, эрvvл мэнд болоод нийгмийн асуудлын талаар нилээн их бодож манай тєр засгаас эдгээрт хэрхэн хандаж ямар бодлого явуулж байгаа талаар ямар нэгэн мэдээ материал, нийтлэл уншихыг хичээх болж. Магадгvй ерєнхийлєгчийн сонгууль ойртсонтой холбоотой байж болох юм л даа. За ямарч байсан нийгэм дээр амьдарч байгаагийн хувьд эдгээрийг сонирхож єєрийн гэсэн vзэл бодолтой байх нь чухал гэж боддог юм.
Єнєєдєр сонины єнєєдрийн буюу 2005 оны 5-р сарын 13-ны Баасан гариг, №113 (2462)-ын Нийгмийн амьдрал гэсэн буланд: боловсролтой иргэд ихэсснээр бус харин чадварлаг ажилчид нэмэгдснээр улс орон хєгжидєг гэсэн санааг дэвшvvлсэн "Дээд боловсролтой цэвэрлэгч ажилд авна" гэсэн нийтлэл байсан.Нийтлэлийн зарим хэсгээс иш татвал:
"...єндєр боловсролтой иргэдтэй байх нь тухайн улсын эдийн засгийн єсєлтєд нєлєєлєх гол vзvvлэлт биш аж. ... орчин vеийн нийгэмд боловсролтой хvн хэрэгтэй нь зайлшгvй боловч бvгд л инженер, химич, доктор байх албагvй. Гэхдээ захидал албан бичиг гайгvйхэн биччихдэг, хэцvvхэн маягтыг бєглєчих чадвартай, даатгалын бодлогыг тайлбарлаж дєнгєх, vйлдвэрийн машины электрон єгєгдєхvvнийг тайлж унших чадвартай хvн нийгэмд олон зуугаараа хэрэгтэй..."
"...Их сургуульд суралцах явдал нийтлэг болохын хэрээр vйлдвэрлэл болон мэргэжлийн сургалтад хамрагдах залуусын тоо єдрєєс єдєрт цєєрч байгаа билээ. Гэтэл эдийн засагт дээд боловсролтны арми гэхээсээ сайтар бэлтгэгдсэн ажилчид илvv хэрэгтэй. "
Мэдээж сайхан мэдлэг боловсрол эзэмшихийг vгvйсгэхгvй ч сурсан мэдлэгийнхээ хэрээр vр ашгийг нь гаргах чадвартай байх хэрэгтэй байх. Одоо бол боловсролтой иргэд бэлтгэхээс илvvгээр боловсорсон мэргэжилтнvvдээ багтаж шингээх ажлын байр хэрэгтэй. Ажлын байр гээд бичиг цаасны ажил гэхээсээ илvv аливаа зvйлийг бvтээж, vйлдвэрлэх улс орны эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах тийм л газрууд хэрэгтэй байгаа. (За хэн хvнгvй л ингэж бодож байгаа болохоор би бас дахин нуршаад яахав...)
Бvтээлч иргэн байхын тулд одоо сурч, судалж байгаагаа сайн эзэмшихгvй бол 2 жилийн дараа бас л диплом євєртєлсєн цэвэрлэгч болчих вий дээ. (тийм юм болохгvй гэж найднам, яасан ч болгохгvй л дээ)
Дунд боловсролтой байна уу, дээд боловсролтой байна уу, магистр, доктор, ажилчин, барилгачин, барималчин, тариачин, малчин хэн байх нь хамаагvй амьдралаа л ухаалаг аваад явчихдаг ухаалаг иргэн байх нь чухал байх.
Єнєєдєр сонины єнєєдрийн буюу 2005 оны 5-р сарын 13-ны Баасан гариг, №113 (2462)-ын Нийгмийн амьдрал гэсэн буланд: боловсролтой иргэд ихэсснээр бус харин чадварлаг ажилчид нэмэгдснээр улс орон хєгжидєг гэсэн санааг дэвшvvлсэн "Дээд боловсролтой цэвэрлэгч ажилд авна" гэсэн нийтлэл байсан.Нийтлэлийн зарим хэсгээс иш татвал:
"...єндєр боловсролтой иргэдтэй байх нь тухайн улсын эдийн засгийн єсєлтєд нєлєєлєх гол vзvvлэлт биш аж. ... орчин vеийн нийгэмд боловсролтой хvн хэрэгтэй нь зайлшгvй боловч бvгд л инженер, химич, доктор байх албагvй. Гэхдээ захидал албан бичиг гайгvйхэн биччихдэг, хэцvvхэн маягтыг бєглєчих чадвартай, даатгалын бодлогыг тайлбарлаж дєнгєх, vйлдвэрийн машины электрон єгєгдєхvvнийг тайлж унших чадвартай хvн нийгэмд олон зуугаараа хэрэгтэй..."
"...Их сургуульд суралцах явдал нийтлэг болохын хэрээр vйлдвэрлэл болон мэргэжлийн сургалтад хамрагдах залуусын тоо єдрєєс єдєрт цєєрч байгаа билээ. Гэтэл эдийн засагт дээд боловсролтны арми гэхээсээ сайтар бэлтгэгдсэн ажилчид илvv хэрэгтэй. "
Мэдээж сайхан мэдлэг боловсрол эзэмшихийг vгvйсгэхгvй ч сурсан мэдлэгийнхээ хэрээр vр ашгийг нь гаргах чадвартай байх хэрэгтэй байх. Одоо бол боловсролтой иргэд бэлтгэхээс илvvгээр боловсорсон мэргэжилтнvvдээ багтаж шингээх ажлын байр хэрэгтэй. Ажлын байр гээд бичиг цаасны ажил гэхээсээ илvv аливаа зvйлийг бvтээж, vйлдвэрлэх улс орны эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах тийм л газрууд хэрэгтэй байгаа. (За хэн хvнгvй л ингэж бодож байгаа болохоор би бас дахин нуршаад яахав...)
Бvтээлч иргэн байхын тулд одоо сурч, судалж байгаагаа сайн эзэмшихгvй бол 2 жилийн дараа бас л диплом євєртєлсєн цэвэрлэгч болчих вий дээ. (тийм юм болохгvй гэж найднам, яасан ч болгохгvй л дээ)
Дунд боловсролтой байна уу, дээд боловсролтой байна уу, магистр, доктор, ажилчин, барилгачин, барималчин, тариачин, малчин хэн байх нь хамаагvй амьдралаа л ухаалаг аваад явчихдаг ухаалаг иргэн байх нь чухал байх.
Wednesday, May 04, 2005
Боловсролын талаарх зарим бодлууд
1969 онд Хиллари Клинтоныг Yale их сургуулийн хуулийн ангид элсэх vед 235 эрэгтэй оюутан, 27 эмэгтэй оюутан байсан гэж байсан. Yvнийг уншаад харин намайг их сургуульд орох vед манай ангид 1 л эрэгтэй оюутан байсныг санасан юм. Жил ирэх тусам эрэгтэйчvvд дээд боловсрол эзэмших нь цєєрч харин эмэгтэйчvvд боловсролдоо илvv ихээр анхаарсаар байна. Гэхдээ энэ нь зєвхєн эмэгтэйчvvд боловсролдоо анхаараад байгаагийнх бус гэр бvлээс нь охин хvvхэд сайн боловсрол эзэмшихгvй бол сайн амьдарч чадахгvй гэж эцэг эх нь бодож боловсролд нь эрэгтэйчvvдийг бодвол илvv анхаарч байгаатай мєн холбоотой юм. Эр хvн яахав тэгээд бvvр аргаа ядахад биеийн хvчний ажил хийгээд єєрийгєє, амьдралаа аваад явчихна гэж бодож эрэгтэй хvvхдийнхээ амьдралыг гаргуунд нь гаргаж орхидог. Хэдий эмэгтэйчvvд єндєр боловсрол эзэмшсэн ч нийгэм дээр эзлэх тэдний байр суурь єндєр байж чаддаггvй. Эзэмшсэн боловсролынхоо хэрээр мєнгє их олдоггvй. Тэгэхээр эрэгтэйчvvдийн нийгэмд эзлэх байр суурь урьдны адил л єндєр байна.
2005 онд Азийн Хєгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран гаргасан Монголын жендерийн асуудлын vнэлгээний талаарх тайланг харж суулаа л даа. Тайланд єрх толгойлсон эмэгтэйчvvд, эмэгтэйчvvдийн хашиж буй албан тушаал, тэдний авч буй цалин, тэдний амьдрал ядууралтай ямар хамааралтай байгаа гээд л манай нийгэмд тулгараад байгаа асуудлыг тодорхой баримтаар дурьдсан байсан. Yvнээс боловсролын талаарх баримт миний анхаарлыг татсан юм.

From report
by Duluu
Эндээс харвал нийт их дээд сургуульд элсэгчдийн 60-аас илvv хувь нь эмэгтэйчvvд байна. Мэдээж эзэмшиж буй мэргэжлээс хамаарч єєр байна л даа.
Эмэгтэйчvvдийн боловсролын тvвшин нэмэгдэх тусам эрчvvд маань тэдний нvдэнд ямархан харагдах болдоо гэж бодогдох юм. Ийм маягаараа цаашаа vргэлжилвэл єрх толгойлсон эмэгтэйчvvдийн тоо нэмэгдсээр л байх нь. Эрдэм боловсролтой, сайхан залуучууд байгааг vгvйсгэхгvй ээ. Дийлэнх нь єдєр хоногийг аргацаасан, єнєє маргаашаа бодон амьдарч байгаа болохоор сэтгэл тайван сууж чадахгvй юм. Дэлхийн тvvхэнд ч гэсэн агуу гайхамшигтай vйл явдлыг хэдэн эмэгтэй хvн хийсэн байдаг вэ? Тоолоод vзвэл тийм их биш байхаа. Дэндvv хурдан хєгжиж, єрсєлдєєн єдєр ирэх тутам нэмэгдэж байгаа єнєє vед эрдэм мэдлэггvйгээр, эзэмшсэн мэргэжилгvйгээр хэр удаан аргацааж амьдрах вэ?
Эртнээс бид хоёр баганаар тvшvvлсэн монгол гэрт амьдардаг. Нэг баганатай гэр оршин байхгvй нь ойлгомжтой. Хоёр баганыг ээж, ааваар тєлєєлvvлэн vзвэл тэдний ар гэр, амьдралд vvрэх хариуцлага нь ондоо ч багана шиг эн тэнцvv юм. Vр хvvхдийн хvмvvжилд эцэг эх хоёул их чухал vvрэг гvйцэтгэнэ. Эмэгтэй хvн энэ бvх зvйлийг vvрээд явж чадах ч эрэгтэй хvн, эцэг хvн хийх ёстой ажлуудыг эмэгтэй хvн хэрхэн гvйцээх вэ.
2005 онд Азийн Хєгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран гаргасан Монголын жендерийн асуудлын vнэлгээний талаарх тайланг харж суулаа л даа. Тайланд єрх толгойлсон эмэгтэйчvvд, эмэгтэйчvvдийн хашиж буй албан тушаал, тэдний авч буй цалин, тэдний амьдрал ядууралтай ямар хамааралтай байгаа гээд л манай нийгэмд тулгараад байгаа асуудлыг тодорхой баримтаар дурьдсан байсан. Yvнээс боловсролын талаарх баримт миний анхаарлыг татсан юм.

From report
by Duluu
Эндээс харвал нийт их дээд сургуульд элсэгчдийн 60-аас илvv хувь нь эмэгтэйчvvд байна. Мэдээж эзэмшиж буй мэргэжлээс хамаарч єєр байна л даа.
Эмэгтэйчvvдийн боловсролын тvвшин нэмэгдэх тусам эрчvvд маань тэдний нvдэнд ямархан харагдах болдоо гэж бодогдох юм. Ийм маягаараа цаашаа vргэлжилвэл єрх толгойлсон эмэгтэйчvvдийн тоо нэмэгдсээр л байх нь. Эрдэм боловсролтой, сайхан залуучууд байгааг vгvйсгэхгvй ээ. Дийлэнх нь єдєр хоногийг аргацаасан, єнєє маргаашаа бодон амьдарч байгаа болохоор сэтгэл тайван сууж чадахгvй юм. Дэлхийн тvvхэнд ч гэсэн агуу гайхамшигтай vйл явдлыг хэдэн эмэгтэй хvн хийсэн байдаг вэ? Тоолоод vзвэл тийм их биш байхаа. Дэндvv хурдан хєгжиж, єрсєлдєєн єдєр ирэх тутам нэмэгдэж байгаа єнєє vед эрдэм мэдлэггvйгээр, эзэмшсэн мэргэжилгvйгээр хэр удаан аргацааж амьдрах вэ?
Эртнээс бид хоёр баганаар тvшvvлсэн монгол гэрт амьдардаг. Нэг баганатай гэр оршин байхгvй нь ойлгомжтой. Хоёр баганыг ээж, ааваар тєлєєлvvлэн vзвэл тэдний ар гэр, амьдралд vvрэх хариуцлага нь ондоо ч багана шиг эн тэнцvv юм. Vр хvvхдийн хvмvvжилд эцэг эх хоёул их чухал vvрэг гvйцэтгэнэ. Эмэгтэй хvн энэ бvх зvйлийг vvрээд явж чадах ч эрэгтэй хvн, эцэг хvн хийх ёстой ажлуудыг эмэгтэй хvн хэрхэн гvйцээх вэ.
Friday, April 22, 2005
Ирээдvйд юу залгамжлан vлдээх хэрэгтэй вэ?
Єнєєдєр Дэлхийн єдєр. Америкийн сенатч Гейлорд Нэлсон 1962 оноос эхлэн хvрээлэн буй орчноо зєв зохистой ашиглах, бохирдолтой тэмцэх талаар улс тєрийн тvвшинд єєрєєр хэлбэл байгаль орчноо зєв зохистой ашиглаж, хамгаалах талаар улсаас, тєр засгаас зохистой бодлого хэрэгжvvлэх нь чухал гэдгийг анх гарган тавьсан. Энэ хvний санаачлагаар 1970 оноос эхлэн жил бvр уламжлал болгон тэмдэглэх болсон.
Энэ єдрийн утга учир нь: Дэлхий дээр оршин амьдрагч бvр дэлхий нийтийн эв нэгдэл болоод цаашдын ирээдvйг тэмдэглэх; Бидний амьдарч буй гариг ертєнц болоод тvvн дээр оршин буй бvхий л амьд биесийг хамгаалахад анхаарлаа хандуулах;Дэлхийн єдєр гэдэг дэлхий гэгдэх нэгэн гэрийг тэгш эрхтэйгээр ашиглахын зэрэгцээ Дэлхий болоод тvvн дээр орших амьдралыг хадгалж, хамгаалах сайжруулахад хvн бvр тэгш хариуцлагатай гэдгийг сануулах єдєр юм.
Єнгєрсєн жил манай хотынхон энэ єдрийг тохиолдуулан мод тарьж байсныг санаж байна. Энэ жил "Эрvvл орчин, эрvvл бие" гэсэн уриатай алхаа хийв. Бага сургуулийн сурагчдаас авахуулан хєгшчvvл хvртэл оролцов. Ємнє ийм явган алхаанд оролцдоггvй байсан болохоор (ДОХ-ын эсрэг гvйлтийг эс тооцвол) эхэндээ эвгvй байсан ч сvvлдээ гадаад оюутнууд хамгийн урд орсон явж байсан :).
Залгамж халаагаа эх оронч vзэлтэй, эрдэм мэдлэгтэй хvнээр бэлтгэнэ гэж их ярьдаг. Yvний дагуу хийдэг ч хvмvvс бий. Нэг овог, нэг vндэстэн, нэг улс орон оршин тогтноход энэ чухал л асуудал. Yvнд их багагvй л анхаарах хэрэгтэй. Гэхдээ энэ удаа эдгээрийг ярианыхаа зорилго болгосонгvй.
Ямар хvн бэ, хар уу, цагаан уу, шар уу гэдгээс, хаана тєрсєн бэ, хэний хvvхэд вэ, юу хийдэг вэ гэдгээс vл хамааран хvн бvгдийн анхаарлаа хандуулж санаа тавих асуудал бол байгаль орчин юм. "Эрvvл биед саруул ухаан" гэж сайхан зvйр vг байдаг. Тэгвэл ууж байгаа ус нь бохирдоод, амьсгалж буй агаар нь утаагаар дvvрч, идэж буй хоол хvнс нь бордоогоор дvvрвэл эрvvл бие хаанаас байх билээ, саруул ухаатай байна гэж мєрєєдєхєєс цаашгvй. Гэхдээ одоо бол хєгжлийн vе шvv дээ, бид хvссэн юмаа л хийж чадна гэдэг. Харамсалтай нь тэгж хийсэн бvх зvйлс байгалийн унаган чанарыг агуулсан байх болов уу? Дэлхий гэдэг нэгэн єрх айлын хvvхдvvд юм болохоор Хятад, Солонгосчууд хавар, хаварт болох Монголын элсний нvvдэлд санаа нь зовон,энэ vзэгдэл эрvvл мэндэд хэрхэн нєлєєлж байгаа, хэрхэн сэргийлж болох арга хэмжээг хайсаар л байна. "Дэлхий" аавын хvvхдvvд болохоор адилхан л эрvvл саруул сайхан амьдралыг хvсэн єєрсдийн эрхийн дагуу шаардаж мєн л хариуцлагаа ухамсарлан байгаагийнх.
Дэлхий сvйрч байнаа, дэлхий гэдэг аавын маань зулай нь эхнээсээ л халцраад ирлээ, vvнтэй зэрэгцээд газар ээж маань шар усаар дvрээд ирлээ, шим тэжээл нь хvvхэд нь болдог бол єлсгєлєнд нэрвэгдэхгvй л байсан байхдаа. Ингээд бодохоор vнэндээ л бид ингэж их зvтгэж хєгжил энэ тэр гэж ярихын хэрэг юу байгаа билээ, удахгvй л Дэлхий гэх энэ єрх айл маань мєхнє.
Тэгэхээр ирээдvй хойчдоо бид юу vлдээх вэ? Мэдээж хєгжилд хvргээд байгаа бvх л мэдлэг мэдээлэл, технологи, тухайн улсын тvvх, ёс заншил гээд vлдээх зvйл их ч жинхэнэ амьдралаа авч явах тэр л байгалийн чанаруудыг vлдээх ёстойн болов уу. Ирээдvй хойч маань бидэн шиг єглєєний мандах нарыг, агь таанын vнэр болоод, цэлгэр их талын эзэн нь болж тєрсєн гэдгийг мэдрvvлдэг байгаль эхийнхээ vзэсгэлэн гоог нь бид хайрлан хамгаалж хойч vедээ залгамжлан vлдээх ёстой.
Энэ єдрийн утга учир нь: Дэлхий дээр оршин амьдрагч бvр дэлхий нийтийн эв нэгдэл болоод цаашдын ирээдvйг тэмдэглэх; Бидний амьдарч буй гариг ертєнц болоод тvvн дээр оршин буй бvхий л амьд биесийг хамгаалахад анхаарлаа хандуулах;Дэлхийн єдєр гэдэг дэлхий гэгдэх нэгэн гэрийг тэгш эрхтэйгээр ашиглахын зэрэгцээ Дэлхий болоод тvvн дээр орших амьдралыг хадгалж, хамгаалах сайжруулахад хvн бvр тэгш хариуцлагатай гэдгийг сануулах єдєр юм.
Єнгєрсєн жил манай хотынхон энэ єдрийг тохиолдуулан мод тарьж байсныг санаж байна. Энэ жил "Эрvvл орчин, эрvvл бие" гэсэн уриатай алхаа хийв. Бага сургуулийн сурагчдаас авахуулан хєгшчvvл хvртэл оролцов. Ємнє ийм явган алхаанд оролцдоггvй байсан болохоор (ДОХ-ын эсрэг гvйлтийг эс тооцвол) эхэндээ эвгvй байсан ч сvvлдээ гадаад оюутнууд хамгийн урд орсон явж байсан :).
Залгамж халаагаа эх оронч vзэлтэй, эрдэм мэдлэгтэй хvнээр бэлтгэнэ гэж их ярьдаг. Yvний дагуу хийдэг ч хvмvvс бий. Нэг овог, нэг vндэстэн, нэг улс орон оршин тогтноход энэ чухал л асуудал. Yvнд их багагvй л анхаарах хэрэгтэй. Гэхдээ энэ удаа эдгээрийг ярианыхаа зорилго болгосонгvй.
Ямар хvн бэ, хар уу, цагаан уу, шар уу гэдгээс, хаана тєрсєн бэ, хэний хvvхэд вэ, юу хийдэг вэ гэдгээс vл хамааран хvн бvгдийн анхаарлаа хандуулж санаа тавих асуудал бол байгаль орчин юм. "Эрvvл биед саруул ухаан" гэж сайхан зvйр vг байдаг. Тэгвэл ууж байгаа ус нь бохирдоод, амьсгалж буй агаар нь утаагаар дvvрч, идэж буй хоол хvнс нь бордоогоор дvvрвэл эрvvл бие хаанаас байх билээ, саруул ухаатай байна гэж мєрєєдєхєєс цаашгvй. Гэхдээ одоо бол хєгжлийн vе шvv дээ, бид хvссэн юмаа л хийж чадна гэдэг. Харамсалтай нь тэгж хийсэн бvх зvйлс байгалийн унаган чанарыг агуулсан байх болов уу? Дэлхий гэдэг нэгэн єрх айлын хvvхдvvд юм болохоор Хятад, Солонгосчууд хавар, хаварт болох Монголын элсний нvvдэлд санаа нь зовон,энэ vзэгдэл эрvvл мэндэд хэрхэн нєлєєлж байгаа, хэрхэн сэргийлж болох арга хэмжээг хайсаар л байна. "Дэлхий" аавын хvvхдvvд болохоор адилхан л эрvvл саруул сайхан амьдралыг хvсэн єєрсдийн эрхийн дагуу шаардаж мєн л хариуцлагаа ухамсарлан байгаагийнх.
Дэлхий сvйрч байнаа, дэлхий гэдэг аавын маань зулай нь эхнээсээ л халцраад ирлээ, vvнтэй зэрэгцээд газар ээж маань шар усаар дvрээд ирлээ, шим тэжээл нь хvvхэд нь болдог бол єлсгєлєнд нэрвэгдэхгvй л байсан байхдаа. Ингээд бодохоор vнэндээ л бид ингэж их зvтгэж хєгжил энэ тэр гэж ярихын хэрэг юу байгаа билээ, удахгvй л Дэлхий гэх энэ єрх айл маань мєхнє.
Тэгэхээр ирээдvй хойчдоо бид юу vлдээх вэ? Мэдээж хєгжилд хvргээд байгаа бvх л мэдлэг мэдээлэл, технологи, тухайн улсын тvvх, ёс заншил гээд vлдээх зvйл их ч жинхэнэ амьдралаа авч явах тэр л байгалийн чанаруудыг vлдээх ёстойн болов уу. Ирээдvй хойч маань бидэн шиг єглєєний мандах нарыг, агь таанын vнэр болоод, цэлгэр их талын эзэн нь болж тєрсєн гэдгийг мэдрvvлдэг байгаль эхийнхээ vзэсгэлэн гоог нь бид хайрлан хамгаалж хойч vедээ залгамжлан vлдээх ёстой.
Thursday, April 21, 2005
Эцсийн vр дvн
Аливаа зvйлийг эхлvvлэх нь хvндрэлтэй хэдий ч хэрхэн тєгсгєж байгаа вэ? эцсийн vр дvн нь юу вэ? гэдэг нь илvv хvнд бэрх байдаг болов уу.
Ойрд Жексоны хэргийн талаар мэдээгээр сонсч байх vед єєрийн эрхгvй "Хvн єєрийн амьдралаа сайнаар эхлvvлж болох ч тєгсгєл тийм биш юмдаа" гэж бодогдсон. Мєн л эсрэгээр муу байсан хvн ч сайжирч болно. Ямарч байсан хvн нэг л байдалдаа vргэлж байгаад байдаггvй нь лав. Бvх л зvйл хувьсал, хєдєлгєєнд оршиж байгаа болохоор єєрчлєгдєх нь аргагvй биз дээ.
Анхны алхмаа хийж байгаа хvvхэд адил тэнтэр тунтар алхлаад, унасан ч эргэн босч єдєр ирэх тутам л хєл дээрээ бат зогсдогтой адил нийгэм дээр хєл тавьж байгаа хэн болгон л ийм замаар явдаг. Эхний vед хvнд бэрх зvйлсийг туулах vе байсан ч зорилго нь, хvсэл сэтгэл нь удирдаж байгаа болохоор шантрах мєчvvд тулгарсан ч урагшилсаар л байдаг. Харин тэр оргилынхоо цэгт хvрсэн vедээ цааш хэрхэн явах вэ гэдэг нь юу юунаас илvv чухал юм. Энэ vед л жинхэнэ уг хvний мєн чанар гарч ирэх байх.
Сайн ч, муу ч яаж эхэлсэн гэдгээс vл хамааран єєрийн амьдралаа vр дvнтэй тєгсгєх нь чухал юмдаа. Єндєр дээрээс унах vед зєєлєн газардалт гэж ховор л тохиолдох байх.
Ойрд Жексоны хэргийн талаар мэдээгээр сонсч байх vед єєрийн эрхгvй "Хvн єєрийн амьдралаа сайнаар эхлvvлж болох ч тєгсгєл тийм биш юмдаа" гэж бодогдсон. Мєн л эсрэгээр муу байсан хvн ч сайжирч болно. Ямарч байсан хvн нэг л байдалдаа vргэлж байгаад байдаггvй нь лав. Бvх л зvйл хувьсал, хєдєлгєєнд оршиж байгаа болохоор єєрчлєгдєх нь аргагvй биз дээ.
Анхны алхмаа хийж байгаа хvvхэд адил тэнтэр тунтар алхлаад, унасан ч эргэн босч єдєр ирэх тутам л хєл дээрээ бат зогсдогтой адил нийгэм дээр хєл тавьж байгаа хэн болгон л ийм замаар явдаг. Эхний vед хvнд бэрх зvйлсийг туулах vе байсан ч зорилго нь, хvсэл сэтгэл нь удирдаж байгаа болохоор шантрах мєчvvд тулгарсан ч урагшилсаар л байдаг. Харин тэр оргилынхоо цэгт хvрсэн vедээ цааш хэрхэн явах вэ гэдэг нь юу юунаас илvv чухал юм. Энэ vед л жинхэнэ уг хvний мєн чанар гарч ирэх байх.
Сайн ч, муу ч яаж эхэлсэн гэдгээс vл хамааран єєрийн амьдралаа vр дvнтэй тєгсгєх нь чухал юмдаа. Єндєр дээрээс унах vед зєєлєн газардалт гэж ховор л тохиолдох байх.
Saturday, March 19, 2005
Єглєєний наран
Єчигдєр блогдоо юм бичиж чадалгvй єнгєрсєн. Хичээл энэ тэр гээд, ойрын хугацаанд унших зvйлсээ цэгцэлж янзалсаар єдрийг барсан байх. Ерь нь хийж бvтээсэн зvйлсээр маруухан л байж єнгєрлєє.
Єдрийн цайны дараагаар модны доор суунгаа урьд орой уншиж эхэлсэн номын "Your life is message" гэсэн хэсэг санаанд орж, єєрєєсєє "Хvнийг яагаад дурсдаг юм бол? Сайн vйлс хийснийх нь тєлєє юу? сайхан амьдрасных нь тєлєє юу?" гэж асуун хэсэг суусан. Мэдээж, хvнд тусалж сайн зvйлийг хийж бvтээж байгаа нэгнийг дурсахаас єєр аргагvй. Сайхан гэхээсээ илvv vр бvтээлтэй, амжилттай амьдарсан нэгнийг ч гэсэн дурсаж, хvндэтгэж байх нь зайлшгvй. Гэхдээ энэ бvгдийг ихэвчлэн тухайн хvн энэ хорвоо дэлхийгээс явсаны дараа дурсаж санадаг нь харамсалтай. Хэн нэгнийг дурсаж, хvндэлэхэд цаг хугацаа хамааралгvй, харин хvн хаа ч явсан эргэн тойрондоо сайн vлгэр дууриалал, сайхан сэтгэлийнхээ илрэлийг харуулж бусдад мэдрvvлж байх хэрэгтэй юм болов уу. Хvний сайхан сэтгэлийг хvндлэхгvй байна гэж vгvй байх гэж бодож байна. Одоо энд сурч байх vедээ зєвхєн оюун ухаанаа хєгжvvлээд зогсохгvй єєр бусад нийгмийн асуудлын тал дээр ч гэсэн єєрийгєє хєгжvvлж боловсруулах хэрэгтэй гэдгээ ойлгосон.
Єнєє єглєєний нар хурц, дуулаахан єглєє байна. Єглєє эрт боссоныг ч хэлэхvv сэтгэл санаа их баяр хєєртэй байна шvv. Ирэх долоо хоногт хийх ажлаа єнєєдєр бэлдээд vдээс хойш номын дэлгvvр орж эртнээс уншья гэж бодож байсан номоо авахаар явна гэж бодохоор тэсэн ядан байна. :)
За одоо, юмаа хийхгvй бол болохгvй. :)
Єдрийн цайны дараагаар модны доор суунгаа урьд орой уншиж эхэлсэн номын "Your life is message" гэсэн хэсэг санаанд орж, єєрєєсєє "Хvнийг яагаад дурсдаг юм бол? Сайн vйлс хийснийх нь тєлєє юу? сайхан амьдрасных нь тєлєє юу?" гэж асуун хэсэг суусан. Мэдээж, хvнд тусалж сайн зvйлийг хийж бvтээж байгаа нэгнийг дурсахаас єєр аргагvй. Сайхан гэхээсээ илvv vр бvтээлтэй, амжилттай амьдарсан нэгнийг ч гэсэн дурсаж, хvндэтгэж байх нь зайлшгvй. Гэхдээ энэ бvгдийг ихэвчлэн тухайн хvн энэ хорвоо дэлхийгээс явсаны дараа дурсаж санадаг нь харамсалтай. Хэн нэгнийг дурсаж, хvндэлэхэд цаг хугацаа хамааралгvй, харин хvн хаа ч явсан эргэн тойрондоо сайн vлгэр дууриалал, сайхан сэтгэлийнхээ илрэлийг харуулж бусдад мэдрvvлж байх хэрэгтэй юм болов уу. Хvний сайхан сэтгэлийг хvндлэхгvй байна гэж vгvй байх гэж бодож байна. Одоо энд сурч байх vедээ зєвхєн оюун ухаанаа хєгжvvлээд зогсохгvй єєр бусад нийгмийн асуудлын тал дээр ч гэсэн єєрийгєє хєгжvvлж боловсруулах хэрэгтэй гэдгээ ойлгосон.
Єнєє єглєєний нар хурц, дуулаахан єглєє байна. Єглєє эрт боссоныг ч хэлэхvv сэтгэл санаа их баяр хєєртэй байна шvv. Ирэх долоо хоногт хийх ажлаа єнєєдєр бэлдээд vдээс хойш номын дэлгvvр орж эртнээс уншья гэж бодож байсан номоо авахаар явна гэж бодохоор тэсэн ядан байна. :)
За одоо, юмаа хийхгvй бол болохгvй. :)
Subscribe to:
Posts (Atom)